“Technologie dreigt de arbeidsmarkt op te delen in drie segmenten. De opkomst van deze segmenten – en vooral de grote groep met onzeker en slecht betaald werk – is zorgwekkend.” Dat zegt Jonathan Portes, professor economie en overheidsbeleid aan King’s College in Londen, in de krant De Tijd.
In maart deed Steve Mnuchin, de minister van Financiën van Donald Trump, een opmerkelijke uitspraak. Op de ‘News Shapers’ conferentie in Washington zei hij dat hij artificiële intelligentie helemaal niet als een bedreiging voor onze jobs ziet:
“In de verste verte niet”¦ binnen 50 of 100 jaar misschien. Ik ben helemaal niet bang dat robots in de nabije toekomst onze jobs zullen afpakken. Integendeel, ik ben zelfs optimistisch.”
Mnuchins uitspraak deed een reeks mensen versteld staan. Zo ook Mark Cuban, de Texaanse self-made miljardair die nu ook als toekomstig presidentskandidaat wordt genoemd en die in februari nog een gans ander scenario vooropstelde:
“Wat ons de volgende 5 tot 10 jaar te wachten staat zal iedereen van zijn sokken blazen. Zelfs in de ICT-wereld, die aan de basis van A.I.-innovatie ligt, dreigen veel softwareontwikkelaars (programmeurs) hun job te verliezen. Programmeren is niets meer dan wiskunde. Wiskunde kan geautomatiseerd worden en door een machine worden gedaan. Automatisering wordt dus geautomatiseerd.”
Believers vs. non-believers
De discussie over artificiële intelligentie en jobsdestructie woedt al langer. Maar omdat velen – ook in de politiek – er geen idee van hebben wat artificiële intelligentie zoal vermag, is ook hier sprake van ‘believers’, die een ware slachtpartij op de arbeidsmarkt anticiperen, en ‘non-believers’, volgens wie het allemaal niet zo’n vaart zal lopen.
Ook daar is iets voor te zeggen, want was het niet Karl Marx die in het begin van de 19de eeuw voorspelde dat de automatische weefmachines massale werkloosheid zouden veroorzaken? Exact het tegenovergestelde gebeurde. Hoe dat kwam? De weefmachine liet producenten toe meer kleding te produceren, wat kledij minder schaars en dus goedkoper maakte, waarna de vraag toenam en textielbedrijven meer mensen in dienst moesten nemen om die machines te bedienen.
Technologie en automatisering zijn de grootste uitdagingen van het kapitalisme
In de weekendedtitie van De Tijd, schaart Jonathan Portes, professor economie en overheidsbeleid aan King’s College in Londen, zich stilletjes bij deze laatste groep. Hij noemt technologie en automatisering als de grootste uitdagingen van het hedendaagse kapitalisme. Die zullen niet massaal jobs vernietigen, zoals Marx vreesde, zegt Portes.
Maar technologie dreigt wel de arbeidsmarkt op te delen in drie segmenten:
“Een eerste, grote groep met beperkte vaardigheden riskeert een reserve van flexibele arbeidskrachten te worden die moeten rondkomen met kortetermijncontracten of als Uber-chauffeur.
Aan het andere uiteinde krijg je een kleine groep die het merendeel van de waardecreatie uit software, patenten en platformen zal opeisen. Denk aan CEO’s en oprichters van bedrijven.
Daar tussenin heb je mensen als u en ik, in het bezit van intellectueel kapitaal. Die groep zal het okay doen maar niet rijk worden.
De opkomst van deze segmenten – en vooral de grote groep met onzeker en slecht betaald werk – is zorgwekkend.”