Over de hele wereld moeten steden zich voorbereiden op een dreigend watertekort. Dat hebben een aantal klimaatwetenschappers gezegd in een reactie op de watercrisis waarmee de Zuid-Afrikaanse metropool Kaapstad moet afrekenen. Gevreesd moet worden dat de watervoorraden van Kaapstad volgend jaar volledig uitgeput zullen zijn.
Op dat ogenblik zal de overheid tot drastische maatregelen moeten overgaan en strenge rantsoeneringen moeten introduceren. Dit is voor vele klimaatexperts echter een scenario dat in de toekomst over de hele wereld kan worden ervaren. Kaapstad vormt volgens hen dan ook een duidelijk alarmsignaal dat aangeeft dat dringend oplossingen moeten worden gezocht.
Ongelijkheid
Ongeveer 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water. Daarbij moet worden vastgesteld dat slechts 2,5 procent van die voorraden drinkbaar water omvatten. Een groot deel daarvan zit echter opgeslagen in ijs en sneeuw. Uiteindelijk is daardoor slechts 1 procent van alle drinkbaar water voor de bevolking bereikbaar.
Er wordt meteen aan toegevoegd dat die voorraden ook niet gelijk zijn verdeeld. Terwijl de vermogende populatie kan investeren om zijn bevoorrading te garanderen, dreigen arme bevolkingsgroepen aan hun lot overgelaten te worden. Die ongelijkheid kan ook tot het fenomeen van waterdiefstal – uit overlevingsdrang of winstbejag – leiden.
“Vaak wordt bij de ontwikkeling van een land de bevoorrading met drinkbaar water over het hoofd gezien of beperkt,” benadrukt Betsy Otto, directeur wereldwijde waterprogramma bij het World Resources Institute. “Er wordt onvoldoende geïnvesteerd in de uitbouw van een degelijke waterinfrastructuur of er wordt toegelaten dat bestaande voorzieningen teloorgaan.”
Otto wijst onder meer naar wetenschappelijke studies die hebben aangetoond dat de ontbossing de hydrologische cyclus van de Amazone heeft verstoord. Onder meer Californië, Australië en Sao Paulo werden bovendien de voorbije periode al met ernstige droogtes geconfronteerd.
Smokkel
Vanda Felbab-Brown, onderzoeker bij het Brookings Institution, waarschuwt dat water een belangrijk element in geopolitieke crisissen kan worden. Onder meer landen zoals Brazilië, India en Mexico werden recent met grootschalige waterdiefstallen geconfronteerd. “De daders waren bedrijven en individuen die illegaal water uit leidingen aftapten,” aldus Felbab-Brown. “Op dit ogenblik vormen deze activiteiten louter een interne binnenlandse problematiek, maar uiteindelijk zal ook water ongetwijfeld het onderwerp van grensoverschrijdende smokkeloperaties worden. Dat kan belangrijke geopolitieke gevolgen hebben.”
De experts wijzen ook naar de constructie van een gigantische waterkrachtcentrale op de Nijl, die al tot wrijvingen tussen Egypte en een aantal buurlanden heeft geleid.
Volgens Rebecca Keller, technologie-expert bij consulent Stratfor, vinden overheden het echter vaak niet gemakkelijk om in de garantie op watertoevoer te investeren. “Het is meestal niet eenvoudig om voldoende politieke steun te vinden voor maatregelen die het leefmilieu ten goede moeten komen,” aldus Keller.
“Bovendien vergt de aanleg van stuwdammen of ontziltingscentrales zware financiële inspanningen. Wanneer men niet met een acuut probleem zoals een zware droogte wordt geconfronteerd, kan de politiek een belangrijke hinderpaal vormen om een oplossing op langere termijn uit te werken. Er is ook weinig gedaan om de bevolking aan te zetten spaarzaam met water om te springen.”
“Toch mag men niet vergeten dat de bescherming van bestaande voorraden altijd veel goedkoper zal zijn dan investeringen om nieuwe bronnen aan te boren,” aldus Betsy Otto.
