In Rusland blijkt nog altijd meer dan een vijfde van de gezinnen geen toegang te hebben tot moderne toiletten. Dat staat in een rapport van Rosstat, het Russische bureau voor de statistiek, gebaseerd op een enquête bij zestigduizend Russische huishoudens in september vorig jaar. Voor sommige waarnemers zijn de cijfers veelzeggend voor de materiële en sociale problemen die het land kent.
Vooral in landelijke regio’s zou de situatie schrijnend zijn. Volgens anderen echter is het fenomeen daarentegen vooral een teken van het streven van de Russische burger naar zelfstandigheid.
Platteland
“Rusland heeft de slechtste sanitaire voorzieningen van de hele ontwikkelde wereld,” geeft de organisatie WaterAid aan. “Nog altijd 22,6 procent van de Russische huishoudens heeft geen toegang tot een gecentraliseerd rioleringssysteem. Daarbij kan 16,8 procent wel op alternatieve systemen terugvallen, maar 5,8 procent heeft geen enkele toegang tot moderne sanitaire voorzieningen.”
“Op het Russische platteland is slechts één op drie woningen met een modern toilet uitgerust. Daarentegen moet 48,1 procent beroep doen op bijgebouwen, terwijl 18,4 procent geen enkele toegang tot een rioleringssysteem heeft. In de steden is slechts 9 procent van de bevolking niet op een rioleringsstelsel aangesloten.”
Zeven jaar geleden had ongeveer 74 procent van de Russische huishoudens toegang tot sanitaire voorzieningen. Dit betekende dat 35 miljoen mensen in een woning zonder modern toilet leefde. Sindsdien was er wel sprake van een lichte verbetering. Vorig jaar had immers 78 procent van de Russische gezinnen toegang had tot sanitaire voorzieningen.
Het fenomeen is volgens critici sprekend voor de grote verschillen in welvaart die in Rusland aan de oppervlakte komen. Bovendien wijzen zij op een aanzienlijk probleem voor de Russische maatschappij.
“Moderne rioleringen zijn noodzakelijk om de ontvolking van het Russische platteland tegen te gaan,” zegt de Russische zakenkrant Kommersant. “Het gebrek aan moderne toiletten is de belangrijkste reden waarom steeds meer mensen hun dorpen verlaten en in de steden gaan wonen.”
“Dat geldt vooral voor jongeren. Deze groep wil immers toegang tot het moderne comfort. Er is wel een verbetering merkbaar, maar die evolutie gaat niet snel genoeg. In sommige regio’s van Siberië en het Verre Oosten is de situatie dramatisch. Elk jaar zouden uit die regio’s één miljoen mensen wegtrekken.”
Desintegratie
“Het is vreemd dat een land wel ballistische raketten fabriceert, maar een belangrijk deel van zijn bevolking geen toegang biedt tot moderne sanitaire voorzieningen,” zegt Kommersant. “Zonder rioleringen en moderne toiletten is het moeilijk om een stabiel politiek systeem uit te bouwen.”
De Russische blogger Oleg Borovsky waarschuwt daarbij dat het land een demografische herschikking ondergaat. “Alles is geconcentreerd binnen een straal van tweehonderd kilometer rond Moskou. De rest van het land lijdt onder een zware ontvolking. Men moet dan ook vrezen dat Rusland nog dit jaar dreigt uiteen te vallen.”
Uit de studie van Rosstat bleek nog dat 47 miljoen Russen geen toegang tot warm water hebben. Bovendien zouden 29 miljoen mensen geen beschikking hebben over stromend water. Ook zouden 22 miljoen Russen zonder centrale verwarming moeten leven. “Uiteindelijk blijkt dat slechts 62,7 procent van de Russische bevolking op een moderne levensstijl – die een toegang tot alle fundamentele nutsvoorzieningen vereist – kan terugvallen,” aldus de onderzoekers.
De zakenkrant Vedomosti ziet achter het gebrek aan gecentraliseerde rioleringssystemen echter een bewuste keuze van de bevolking. “Wie zich op een dergelijk systeem aansluit, moet immers aan de overheid ook een vergoeding betalen,” aldus de krant. “Een buitentoilet biedt een gratis alternatief en garandeert een zekere vorm van autonomie tegenover de staat.”
