IJsland heeft veel te danken aan zijn toeristische sector, die een belangrijke hefboom is geweest om het land de voorbije tien jaar uit een zware financiële en economische crisis te halen. De groei van de IJslandse toeristische industrie begint echter duidelijke tekenen van vertraging te tonen, wat tot nieuwe problemen zou kunnen leiden. Dat staat in een rapport van Arion Bank.
Toerisme is voor IJsland het belangrijkste exportproduct en heeft een aandeel van 12 procent in het bruto binnenlandse product van het land. De sector vertegenwoordigt tevens ongeveer 20 procent van de bedrijfsinvesteringen in IJsland.
Hoogconjunctuur
In het rapport van Arion wordt gewaarschuwd dat IJsland volgend jaar met een dalend aantal bezoekers dreigt te worden geconfronteerd, na een hoogconjunctuur die gedurende een periode van tien jaar voor meer dan een verviervoudiging heeft gezorgd.
“Een crisis in het toerisme zou op de hele economie een weerslag kunnen hebben,” waarschuwt Gylfi Magnusson, professor economie aan de University of Iceland. “Onder meer de arbeidsmarkt zou zwaar geraakt kunnen worden, maar ook moet gekeken worden naar de investeringen in hotels, het saldo op de lopende rekening en de wisselkoers van de IJslandse kroon.”
“De afkoeling lijkt nog het duidelijkst in de frontlinies van de industrie,” benadrukt het persbureau Bloomberg. “De IJslandse vliegtuigmaatschappijen worden met grote economische turbulentie getroffen.”
Daarbij wordt onder meer gewezen naar de hogere olieprijzen, terwijl de Scandinavische maatschappijen tegelijkertijd een ambitieuze strategie ontplooiden om een gedeelte van de transatlantische reismarkt te veroveren. Icelandair, Wow Air en Norwegian Air Shuttle moesten de voorbije periode ingrijpen, vaak met het schrappen van bestemmingen, om de problemen het hoofd te kunnen blijven bieden. Primera Air diende uiteindelijk zelfs het faillissement aan te vragen.
Centrale bank
“De problemen zijn niet onopgemerkt gebleven bij de centrale bank, die vorige maand diende op te treden om de nationale munt, die door de bezorgdheid over Wow Air klappen had gekregen, te ondersteunen,” zegt Bloomberg nog.
Mar Gudmundsson, gouverneur van de IJslandse centrale bank, noemt het geen geheim dat vele luchtvaartmaatschappijen met een moeilijker werkomgeving moeten afrekenen dan vroeger. Hij wijst er daarbij op dat de olieprijzen in een jaar tijd bijna zijn verdubbeld, terwijl de markt een zware concurrentie kent. “Bovendien moeten verscheidene IJslandse maatschappijen hun personeel in buitenlandse valuta betalen, waardoor de loonkost gevoelig is opgelopen,” aldus Gudmundsson.
Bovendien moet rekening worden gehouden met een vertraging van het toerisme. Volgens voorspellingen van de centrale bank zal de sector volgend jaar niet langer de IJslandse export domineren. Wanneer naar het aantal buitenlandse bezoekers wordt gekeken, moet worden vastgesteld dat twee jaar geleden nog een aangroei met bijna 40 procent werd geregistreerd, maar dat cijfer was vorig jaar al teruggevallen tot 24 procent.
Voor dit jaar wordt rekening gehouden met een groei van 15 procent. De sterke koers van de IJslandse kroon rond het midden van dit decennium begint volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) op de groei van het toerisme te wegen.
In het rapport van het monetaire fonds wordt opgemerkt dat de hoge olieprijzen, een groeiende concurrentie in de luchtvaartsector, een wereldwijde toename van handelsconflicten en de onzekerheid rond de uitkomst van de brexit op de IJslandse economie wegen.
Gouverneur Gudmundsson weigert echter een link te leggen met de crisis in de IJslandse bankensector tien jaar geleden. “We spreken hier over totaal verschillende activiteiten,” merkt hij op. “Financiële instellingen kunnen het slachtoffer worden van een bankrun. Bedrijven nemen constant risico’s, maar sommige partijen gaan daarin verder dan anderen.”
