ANALYSE: Hoe geloofwaardig zijn Jean-Claude Juncker en z’n supercommissaris Frans Timmermans, verantwoordelijk voor Fundamentele Rechten nog, nadat ze weigeren om het geweld van de Spaanse regering scherp te veroordelen? Moesten dergelijke taferelen plaatsvinden buiten Europa, de Europese Commissie zou er als de kippen bijzijn om de rubberen kogels, de matrakken en het excessieve optreden van de politie als “onaanvaardbaar” te klasseren.
Violence can never be the answer! We condemn all forms of violence and reaffirm our call for political dialogue #CatalanReferendum #Spain
“” Charles Michel (@CharlesMichel) October 1, 2017
EU commission president @JunckerEU must resign. He should have been on the front row to condemn violence and to organise political mediation https://t.co/loaPVocToG
“” Sander Loones (@SanderLoones) October 1, 2017
De Europese Commissie hult zich in stilzwijgen. Ze durft haar nek niet uit te steken. Natuurlijk speelt de houding van de Spaanse regering daarin een grote rol: de Partido Popular van de Spaanse premier Rajoy maakt deel uit van de grootste fractie in het Europees parlement, de EVP. En dat machtsblok levert de voorzitter van de Commissie, Juncker, plus de voorzitter van het Europees parlement, Antonio Tajani. De afgelopen dagen zette de Partido Popular over druk, om toch maar te zorgen dat niemand binnen de EVP-familie z’n mond open doet. Zelfs in het Vlaams parlement was die druk merkbaar. Het was geen toeval dat het premier Charles Michel was, een liberaal die lid is van de Europese ALDE-familie, die als eerste Europese leider wel degelijk het geweld veroordeelde. De regeringsleiders die lid zijn van de EVP hebben geen zin om hun nek uit te steken, zoveel is duidelijk. Want Michel is nog steeds de enige Europese leider die een dergelijke boodschap gaf.
Europese Unie als bemiddelaar?
“We staan altijd klaar om elders in de wereld wangedrag te gaan veroordelen. Het is dus heel erg en onbegrijpelijk, dat we niet reageren als bejaarde en kinderen aangevallen worden in ons eigen Europa. Dit valt absoluut af te keuren”, zo reageert Bart Staes, Europees parlementslid voor Groen op Radio 1. Zijn collega Sander Loones, Europees parlementslid voor N-VA ging nog een stap verder en eiste al het ontslag van Juncker. “Hij moet aftreden. Hij zou op de eerste rij moeten gezeten hebben om het geweld te veroordelen en om politieke bemiddeling te organiseren.” De Europese Commissie kan vandaag moeilijk anders dan te pogen een dialoog op te starten tussen Madrid en Barcelona. De Catalanen zijn volop richting onafhankelijkheid aan het doorstomen, en de EU zou daarin perfect een rol kunnen spelen, als bemiddelaar. Een gezaghebbende figuur zou de gemoederen kunnen bedaren en minstens het geweld aan banden te leggen. Maar een veroordeling van het geweld is toch een vereiste voor de Europese Commissie. Doen Juncker en Timmermans dat niet, dan verliezen ze meteen geloofwaardigheid om te kunnen neutraal bemiddelen: de verpletterende invloed van Rajoy en zijn Spaanse nationalisten is dan wel bijzonder zichtbaar. “Veroordeelt Juncker dat geweld niet, dan kan hij wat mij betreft niet aanblijven”, zo zegt Staes.
Rajoy schoot vooral zichzelf in de voet: bruut geweld kan Commissie niet doen wegkijken
De Europese Unie hield zich de afgelopen weken angstvallig aan de zijlijn in Spanje, telkens verwees de Commissie naar “de grondwettelijke regels”, in de zaak van Catalonië. In de Spaanse grondwet is geen ruimte voor een referendum, het is het grote argument van Rajoy om het Catalaanse referendum als ‘onbestaande’ te beschouwen. De Europese Unie zat daarmee netjes op de lijn van Rajoy. Maar Rajoy koos evenzeer de confrontatie, door z’n politie in robocop-uniform en gewapend met knuppels op de Catalanen los te laten en te kiezen voor geweld. Het is net omwille van dat brute optreden en de harde confrontatiepolitiek van de Partido Popular, dat Juncker en Timmermans nu niet anders kunnen dan reageren. Een proces van overleg is de enige uitweg. Als de Europese Unie nog langer aan de zijlijn blijft staan, kiest ze definitief voor partijpolitiek boven fundamentele vrijheiden waar Europa altijd de mond vol van heeft en verliest ze elk moreel gezag.