Algerije zet de toon: jonge Afrikaanse bevolking is oudemannenclub van leiders beu

De problemen in Algerije kaderen in een onrustwekkende trend, die grote delen van Afrika typeert. De totale loskoppeling tussen Afrikaanse leiders/autocraten en hun jonge bevolking.

In Algerije zijn nu al 2 weken lang grote protesten aan de gang, nadat de 82-jarige president Abdelaziz Bouteflika, heeft bevestigd zich kandidaat te zullen stellen voor een vijfde ambtstermijn van zes jaar. 

Bouteflika is een held van de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog tegen Frankrijk in het begin van de jaren zestig van vorige eeuw. Sinds hij 1999 aan de macht kwam, heeft hij zijn olie- en gasrijk land met ijzeren hand geleid. Bouteflika won toen op overtuigende wijze de presidentsverkiezingen. Die maakten een einde aan een vernietigende burgeroorlog tussen islamisten en de regering, die het leven kostte aan ruim 200.000 mensen.

Algerije werd ei zo na een islamitische staat

In 1992 was het leger tussengekomen nadat de eerste ronde van de parlementsverkiezingen was gewonnen door het Islamitische Front. Die beweging streefde de oprichting van een islamitische staat na. Het leger nam toen de macht over. Tussen 1994 en 1999 werd het land dan geleid door Liamine Zeroual, een militair.

Bouteflika en zijn entourage van familieleden en generaals installeerden na hun overwinning in 1999 ‘een gecontroleerde democratie’ (lees: politiestaat), maar maakten ook een einde aan de bloedige conflicten van het verleden.

Bouteflika is een foto op een schildersezel

Maar Bouteflika is de voorbije zes jaar amper in het openbaar verschenen. Hij werd in 2013 door een zware beroerte getroffen. Wanneer hij wordt verondersteld vergaderingen of ceremonieën bij te wonen, plaatst men een foto van hem op een schildersezel. Dat hij nog steeds aan het hoofd van het land staat, is te wijten aan het onvermogen van de verdeelde Algerijnse elites om iemand anders aan te duiden die ‘het machtsevenwicht kan behouden’.

De situatie dreigt verder te escaleren, nadat Bouteflika tijdens het voorbije weekeinde een brief openbaar maakte waarin hij bekendmaakte na zijn herverkiezing werk te zullen maken van ‘een nationale dialoog’, die hem zou toelaten vroegtijdig af te treden. Hij wil binnen het jaar nieuwe verkiezingen organiseren, waarin hij dan geen kandidaat zal zijn.

Er staat veel op het spel, voor Algerije… en Europa

Maar Algerijnen die nog geen 30 zijn en die 70% van de bevolking uitmaken, hebben de burgeroorlog niet gekend. Ze hebben genoeg van het ontransparante en gescleroseerde systeem waar Bouteflika en de zijnen model voor staan. 29% van de Algerijnse 16- tot 24-jarigen zijn werkloos. Van een tijdbom gesproken.

Er staat dus veel op het spel. Niet enkel voor Algerije zelf, maar ook voor Europa, dat in het land een belangrijke energieleverancier en een bondgenoot in de strijd tegen terrorisme heeft, die de immigratie vanuit Afrika controleert.

Beji Caid Essebsi – EPA-EFE/STRINGER

Oudemannenclub regeert jongste continent van de wereld

Maar de problemen in Algerije kaderen in een onrustwekkende trend, die grote delen van Afrika typeert. De totale loskoppeling tussen Afrikaanse leiders/autocraten en hun jonge bevolking. Afrikanen hebben een gemiddelde leeftijd van 18 jaar en dat zal nog decennia zo blijven. Geen enkel ander continent komt ook maar in de buurt.  In Noord-Amerika is de gemiddelde leeftijd 35 jaar, in Europa zelfs 42. Azië, met een gemiddelde leeftijd van 31 jaar, heeft de op Afrika na jongste bevolking ter wereld.

De Franse politicus Jean-Louis Borloo zei daarover in 2017 het volgende:

“Afrika is de belangrijkste gebeurtenis uit de geschiedenis van de mensheid. Het continent telde 250 miljoen mensen ten tijde van de onafhankelijkheid en telt er vandaag 1,25 miljard. Dat continent zal binnen 30 jaar 2,5 miljard mensen tellen. Kan u zich voorstellen wat dat betekent? Op het Afrikaanse continent zal dan 40% van de wereldbevolking wonen. 40% van die mensen zullen jonger zijn dan 20 jaar.”

Maar een jonge bevolking is in Afrika allerminst een garantie voor jong leiderschap. Tunesië wordt geleid door de 92-jarige Beji Caid Essebsi (foto boven). Ook machthebbers in Algerije, Kameroen en Guinea zijn de 80 al voorbij. Onderstaande grafiek geeft een goede indicatie van bovenvermeld onevenwicht.

Corruptie en tribalisme

Hoewel een veralgemening niet op haar plaats is hebben de meeste Afrikaanse leiders de voorbije decennia vooral uitgeblonken in het plunderen van de rijkdommen van hun land. Weinigen hebben als doel de toekomst van hun onderdanen te verbeteren. Hun prioriteiten liggen bij het beschermen van hun op onrechtmatige wijze verkregen rijkdommen en hun even corrupte entourage.

Er is ook een niet onbelangrijk tribaal aspect, dat ouderdom associeert met leiderschap. Jonge mensen zijn vaak onwetend door een latent gebrek aan opleiding. In de tribale manier van denken blijft stemmen voor de oudste dan de meest voordelige optie.

Meer