Amerikaans bedrijf vindt oplossing voor obesitas. Of niet?

Een Amerikaans farmabedrijf claimt de oplossing voor obesitas te hebben gevonden. Amgen zou een middel hebben ontwikkeld dat maagverkleiningen overbodig maakt. Uit tests op dieren blijkt dat de stof GDF15 hun overgewicht onmiddellijk deed verdwijnen. Een wondermiddel of moeten we toch voorzichtig zijn? Wat zijn bijvoorbeeld de invloeden van de stof op het menselijke lichaam?

Onderzoekers vermoeden al een hele tijd dat de stof GDF15 muizen, en waarschijnlijk dus ook mensen, dunner kan maken. Het probleem: de stof wordt heel snel afgebroken in de bloedsomloop. Wetenschappers van medicijnfabrikant Amgen zijn er nu in geslaagd om het molecuul zodanig te manipuleren dat het stabieler blijft en dus bruikbaar wordt als medicijn. Dat schrijft het Nederlandse dagblad De Volkskrant.

“Op GDF15 gebaseerde therapieën kunnen een efficiënte behandeling worden van obesitas en gerelateerde aandoeningen”, stelt het Amgen-team in een wetenschappelijke publicatie in Science Translational Medicine. Of er ook proeven op mensen gedaan zullen worden en wanneer dan wel, wil het bedrijf niet kwijt.

Gevaar voor bijwerkingen

Hoogleraar bewegingswetenschappen Matthijs Hesselink (Universiteit Maastricht) reageert kritisch in De Volkskrant: “Ik zie potentieel, maar in deze fase ook haken en ogen.” Hesselink wijst erop dat we niet precies weten waar in het lichaam GDF15 precies veranderingen veroorzaakt. “En het feit dat de eetlust wordt beïnvloed, lijkt erop te duiden dat dat ook in het brein is”, waarschuwt Hesselink. “Het zou niet voor het eerst zijn dat we dan tegen een totaal onverwacht negatief bijeffect aanlopen.” Daarmee verwijst hij naar eetlustremmer Rimonabant, waardoor mensen “zo depressief als een deur” werden. Het middel werd in 2008 uit de rekken gehaald omdat al vijf gebruikers zelfmoord gepleegd hadden.

Nooit meer maagoperaties?

Maar dat is nog niet alles: GDF15 zou niet alleen invloed hebben op de eetlust, maar zou ook de spijsvertering zelf te vertragen. Amerikaans onderzoeksleider Murielle Véniant laat vanuit de VS aan De Volkskrant weten dat hun proefdiergegevens “laten zien dat dieren na het stoppen van de behandeling langzaam weer aankomen”. “Het ziet er dan ook naar uit dat je dit molecuul regelmatig moet blijven toedienen”, stelt ze. Dat is problematisch volgens Hesselink, want GDF15 zou dus niet enkel vet maar ook het spierweefsel beschadigen. “Wat de doormaken lijkt sterk op cachexie, een geforceerde energiecrisis waarbij je te weinig voedsel haalt uit wat je binnenkrijgt en in feite je eigen lichaam afbreekt”, zegt hij. “Dat is ook niet wat je op lange termijn wil.” Véniant ziet het rooskleuriger. Ze redeneert dat GDF15 op lange termijn de zware maagoperaties kan vervangen, die sommige extreem zwaarlijvige mensen nu nog moeten ondergaan. Zo’n ingrepen worden gewoonlijk uitgevoerd bij patiënten met een BMI van 40 of hoger.