Naarmate de kans op een gestroomlijnde brexit steeds kleiner wordt, beginnen consumenten in Groot-Brittannië te vrezen voor geblokkeerde havens, een verstopt wegennet en lege winkelrekken. Die angst dreigt de Britse bevolking te zullen aanzetten om allerlei voorraden te beginnen hamsteren. Dat zegt Delphine Strauss, redacteur economie bij de Britse zakenkrant Financial Times.

“Zes maanden geleden dachten alleen survivalisten aan het hamsteren van voorraden,” benadrukt Delphine Strauss. “Nu echter geven meer gezinnen toe extra reserves aan te leggen. De Britse overheid maakt weliswaar duidelijk dat de opslag van voorraden onnodig en zelfs schadelijk zou kunnen zijn – paniekaankopen zouden immers de belangrijkste oorzaak van mogelijke tekorten kunnen worden – maar dit neemt de zorgen bij de bevolking niet weg.”

Prioriteiten

“Bij de geneesmiddelen, de meest gevoelige sector van de economie, is de planning voor de brexit het verst gevorderd,” betoogt Strauss. “De grote farmagroepen hebben zich al voorzien van aanzienlijke voorraden, die meestal verder reiken dan de dekkingsperiode van zes maanden die door de overheid wordt geëist.”

“De Britse regering heeft zelfs beloofd om desnoods vliegtuigen te charteren voor de aanvoer van geneesmiddelen met een korte houdbaarheid. Medische voorraden zouden ook prioriteit krijgen op transporten met veerboten die door de overheid zouden worden gecharterd. Maar wanneer elke patiënt uit voorzorg een extra recept zou vragen, dreigt een maand voorraden te worden weggeveegd.”

“Bij de gewone consumptiegoederen moeten de bedrijven zelf initiatieven nemen om tekorten te vermijden,” zegt Strauss. “Voor goederen met een lange houdbaarheid – zoals diervoeding of sigaretten – moet vooral naar opslagcapaciteit worden gekeken. In een aantal andere gevallen zal wellicht van buitenlandse aanvoer naar Britse leveranciers worden overgeschakeld.”

“Maar zelfs indien de bedrijven tekorten kunnen vermijden, zal met bijkomende kosten rekening moeten worden gehouden. Die lasten moeten door leveranciers en retailers – die al met een sterkere concurrentie rekening moeten houden – worden gedragen of aan de consument worden doorgegeven.”

“Kleinere bedrijven kunnen het zich niet altijd veroorloven om zich optimaal voor te bereiden,” betoogt Strauss echter. “Er is immers een aanzienlijke een hoeveelheid kapitaal en opslagcapaciteit nodig. Sommige producten – zoals Spaanse sla of aardbeien – zullen onvermijdelijk met tekorten worden geconfronteerd. “

Zelfvervullend

Ian Wright, voorzitter van de Britse Food and Drink Federation, waarschuwt tevens voor een aantal onvoorspelbare effecten. Hij wijst erop dat sommige fabrikanten en cateraars hun recepten zullen moeten aanpassen of hogere prijzen zullen dienen te betalen voor ingrediënten met beperkte voorraden. “Ook alle beschikbare koelruimtes zijn al gereserveerd,” aldus Wright.

“De grote vraag is hoe consumenten op de onzekerheid zullen reageren,” werpt Delphine Strauss op. “De aankoop van enkele bijkomende blikken tomaat of diepgevroren erwten over een periode van enkele weken, zal weinig schade aanrichten. Wanneer echter paniek zou ontstaan en de consumenten massaal voorraden zouden beginnen aan te leggen, dreigen door de gecreëerde schaarste hogere prijzen te zullen moeten worden betaald voor goederen die anders gewoon beschikbaar zouden zijn.”

Volgens Alan McKinnon, professor logistiek aan de Kühne Universität in Hamburg, is het risico op paniekreacties beperkt, tenzij de consument het gevoel krijgt dat de winkelrekken uitgeput dreigen te raken. Alleen bij aanwijzingen van tekorten moet er volgens hem voor irrationele paniekreacties worden gevreesd.

Daniel Read, professor gedragseconomie aan de Warwick Business School, waarschuwt echter dat een potentieel tekort een zelfvervullend probleem zou kunnen worden wanneer volledig rationele mensen – uit vrees dat anderen in paniek zouden kunnen raken – zouden beslissen om toch maar een reserve-voorraad, hoe beperkt ook, aan te leggen.

Read wijst daarbij op een onderzoek naar het hamstergedrag van huishoudens in de Verenigde Staten tijdens de economische recessie op het einde van het voorbije decennium. “Op dat ogenblik werd rijst het voorwerp van belangrijke prijsverhogingen, waarbij supermarkten tot een rantsoenering beslisten,” aldus de gedragseconoom.

“Ook gezinnen die nog nooit eerder rijst hadden gegeten, beslisten toen alsnog voor het eerst – vaak tevens ook de laatste keer – voorraden aan te leggen. De angst voor een tekort kan een vraag creëren naar goederen die men nooit eerder had gewild.”