De uitslagen van het Finse experiment met een basisinkomen zijn binnen: het helpt niemand aan werk

Het basisinkomen heeft geen effect op de werkgelegenheid. Wel blijken de begunstigden van een beter welzijn te getuigen. Dat is de conclusie van een experiment dat Finland de voorbije twee jaar heeft opgezet. Daarbij kregen tweeduizend werklozen een maandelijks basisinkomen van 560 euro. De onderzoekers waarschuwen wel dat de evaluatie slechts voorlopige resultaten omvat. De conclusies hebben immers slechts betrekking op het eerste jaar van het experiment.

Kela, de sociale verzekeringsinstelling van Finland, had het experiment opgezet in samenwerking met het Finse Instituut voor Economisch Onderzoek. Het basisinkomen was belastingvrij en was ook niet afhankelijk van eventuele andere inkomsten. Het experiment werd eind vorig jaar stopgezet.

Weinig verschillen

“Het is echter nog niet mogelijk om concrete conclusies te trekken over de impact van systeem dat aan iedere inwoner een basisinkomen zou geven,” zeggen de onderzoekers. “Na een jaar blijkt echter wel dat het basisinkomen over dat tijdsbestek alvast geen impact heeft op de werkgelegenheid.”

“De begunstigden bleken gemiddeld 49,64 dagen arbeid te melden. Dat is een fractie meer dan de controlegroep, waar een score van 49,25 dagen werd opgetekend. In de groep met een basisinkomen bleek 43,70 procent inkomsten uit zelfstandige activiteiten te hebben. In de controlegroep viel dat cijfer terug tot 42,85 procent. De controlegroep kon echter een inkomen melden van 4.251 euro, tegenover een som van 4.230 euro voor de ontvangers van het basisinkomen.”

“Wel moet men vaststellen dat het basisinkomen een gunstige impact heeft op het welzijn,” benadrukken de onderzoekers. “Bij de begunstigden bleek 55 procent van een goede gezondheidstoestand melding te maken, tegenover 46 procent in de controlegroep.”

“Bovendien maakte slechts 17 procent van de ontvangers van het basisinkomen gewag van ernstige stress. In de controlegroep liep dat op tot 25 procent. Daarnaast bleek de groep met een basisinkomen minder over concentratiestoornissen te klagen. Ze toonden ook een groter vertrouwen in hun toekomst en in hun vermogen om maatschappelijke problemen te beïnvloeden.”

Negatieve belasting

De ontvangers van een basisinkomen hadden ook meer vertrouwen in hun mogelijkheden om werk te vinden. Bovendien voelden ze dat er minder bureaucratie is bij het claimen van uitkeringen voor sociale zekerheid. Ze waren tevens vaker van mening dat een basisinkomen het gemakkelijker maakt om een jobaanbieding te accepteren of een bedrijf op te zetten.

“De resultaten van het project zijn niet tegenstrijdig,” voeren de onderzoekers aan. “Het basisinkomen kan immers een positief effect hebben op het welbevinden van de ontvanger, zonder dat op korte termijn de werkvooruitzichten van de persoon verbeteren.”

“De conclusies van het experiment kunnen dan ook een solide basis vormen voor de planning van nieuwe sociale experimenten, zoals de introductie van een negatieve inkomstenbelasting.”

Meer