De Europese centrumpartijen worden stilaan weggevaagd door politieke partijen die zich aan de extremen bevinden. In de Italiaanse regio Umbria werden regionale verkiezingen het voorbije weekeinde gewonnen door de anti-immigratiepartij Lega van voormalig minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini. In de Duitse deelstaat Thuringen is de uiterst-rechtse Alternative für Deutschland nu groter dan Merkels CDU.
De kandidaat van Lega won in Umbria liefst 57,5% van de stemmen. Tegen 37,6% voor de kandidaat van de Vijfsterrenbeweging (M5S) en de Partito Democratico (PD). Maar het is vooral de Vijfsterrenbeweging die klappen krijgt. Op 18 maanden tijd is de beweging – ooit beschouwd als een drijvende kracht voor verandering – ruim twee derde van haar electoraat kwijtgespeeld. Het is de eerste keer in vijftig jaar dat centrum-links de controle over Umbria verliest. Volgens Salvini bewijst de overwinning van de Lega dat de huidige regering van M5S en PD onmogelijk Italië kan vertegenwoordigen en dat vervroegde verkiezingen noodzakelijk zijn.
In de Duitse deelstaat Thüringen, ooit een deel van de communistische DDR, won niet uiterst-rechts, maar uiterst-links. Die Linke haalde er 31% (een winst van 3%) van de stemmen. Maar de verrassing komt er opnieuw van de uiterst-rechtse Alternative für Deutschland. Die wordt met 24% (+12%) van de stemmen de tweede partij van de deelstaat. De CDU van Angela Merkel moest vrede nemen met 22% (-11%). Eén op elke twee Thüringers stemt nu voor een extremistische partij. Alle politieke partijen hebben een coalitie met de AfD bij voorbaat al uitgesloten.
In beide landen voorspellen deze uitslagen weinig goeds voor de regerende coalities in respectievelijk Rome en Berlijn. Ondertussen is het uitkijken naar Spanje, waar de vierde stembusslag op vier jaar tijd plaatsvindt op 11 november.
Is Frankrijk het antwoord?
In de Franstalige krant Le Soir waarschuwt Béatrice Delvaux voor een steeds verontrustender Europees politiek panorama. Volgens de journaliste wordt de onafgebroken doorbraak van extremistische partijen gecombineerd met een verlamming of zelfs een instorting van bestaande democratische machten. Zo zit het Verenigd Koninkrijk vast in een eindeloze Brexit, terwijl de Europa er niet in slaagt binnen de vooropgestelde tijd een nieuwe Europese Commissie te vormen. In Duitsland dreigt de grote coalitie van Merkel uit elkaar te vallen. België doet het al bijna een jaar met een regering van lopende zaken. Welk project om deze fatale electorale impulsen tegen te gaan? Velen kijken naar wat Macron in Frankrijk realiseerde. Maar anderen zijn maar wat blij dat de Franse presidentsverkiezingen nog ver weg zijn. Bang dat ook de Franse dam kan breken.
