In heel Egypte wonen nog amper twintig joden. Over enkele jaren dreigt dan ook één van de oudste joodse gemeenschappen ter wereld te zullen zijn verdwenen.
Om het joodse erfgoed in Egypte voor de toekomst te beschermen, is inmiddels echter de organisatie Drop of Milk opgericht. Voor de uitbraak van de tweede wereldoorlog konden in Egypte nog minstens tachtigduizend joden worden geteld, maar sindsdien is die relatie gevoelig verzuurd, onder meer onder invloed van vier oorlogen die het land met Israël heeft gevoerd. Sinds enkele jaren kan volgens een aantal waarnemers in die verhouding echter een opmerkelijke verschuiving worden geregistreerd. Drop of Milk werd opgericht door Magda Haroun (65) en is gevestigd in Sha’ar Hashamayim (Hemelpoort), één van de twaalf synagoges die in de Egyptische hoofdstad is overgebleven. De organisatie hoopt een aantal andere gebedshuizen tot culturele centra te kunnen omvormen.
Terugkeer bannelingen
Drop of Milk heeft ook hebreeuwse lessen op zijn programma geplaatst, zodat zijn leden op termijn onder meer in staat zullen zijn de twintigduizend boeken in de kelders van Sha’ar Hashamayim te catalogeren. De synagoge moet uiteindelijk een permanente tentoonstelling over de Egyptische joodse geschiedenis tonen. Ook wil de organisatie een aantal andere sites, zoals het Joodse kerkhof van Caïro, laten beschermen. Bij Drop op Milk hebben zich op dit ogenblik een twintigtal mensen aangesloten. Magda Haroun is echter het enige joodse lid van de organisatie. Andere leden hebben joodse vaders die zich tot de islam hadden bekeerd om een dreigende verbanning onder de regering van Gamal Abdel Nasser, een agressief Arabisch nationalist, te vermijden. Nog andere deelnemers aan Drop of Milk zijn met een joodse partner getrouwd. De leden van de organisatie zeggen het pluralistische verleden van Egypte te willen conserveren. “Drop of Milk wil de heropening van een pagina uit de Egyptische geschiedenis die uit de boeken is gescheurd,” getuigt regisseur Amir Ramsis, maker van een documentaire over de joden in Egypte. Sind de Arabische Lente kan volgens het magazine The Economist in Egypte een positievere houding tegenover de joden worden opgemerkt. Een van de leiders van de Moslim Broederschap, die destijds het land bestuurde, riep vijf jaar geleden verbannen joden op terug te keren. Ook wordt gewezen naar een soap op de Egyptische staatstelevisie waar de joodse bevolking in een positief daglicht wordt gesteld. Recent nog startte het Egyptische ministerie van archeologie met de restauratie van de synagoge van Alexandrië, waarvoor een budget van 6 miljoen dollar werd gereserveerd. Critici zeggen te vermoeden dat al deze tekenen van toenadering vooral zijn ingegeven door pogingen van de Egyptische overheid om in de westerse wereld een grotere goodwill op te bouwen. (mah)