In Dubai is een joodse synagoge in gebruik genomen. Dat betekende een belangrijke mijlpaal in de relaties tussen Joden en Arabieren. Dat zeggen Jonathan Ferziger en Alisa Odenheimer, specialistenMidden-Oosten bij het persbureau Bloomberg. Joden hebben in de Arabische wereld eeuwenlang zaken gedaan, maar toen zeventig jaar geleden de staat Israël werd opgericht, werden de meesten uit de regio verdreven.

Nu lijkt de situatie echter opnieuw te keren. Er kan volgens Ferziger en Odenheimer immers een duidelijke verbetering in de onderlinge relaties worden opgemerkt.

Iran

“Nadat de joodse gemeenschap in Dubai lange tijd in elkaars woningen samenkwam, werd drie jaar geleden besloten om in een rustige woonwijk een villa voor allerhande diensten te huren,” benadrukken Ferziger en Odenheimer. “Het anonieme gebouw was voorzien van onder meer een heiligdom voor gebeden en een koosjere keuken. Nu is de opening van een synagoge officieel gemeld.”

Daarmee is volgens Eli Epstein, een van de leiders van de lokale joodse gemeenschap, een lange weg afgelegd. Toen hij dertig jaar geleden voor de eerste keer naar Dubai kwam, werd hem immers aangeraden zijn achternaam te verzwijgen, aangezien daaruit duidelijk zijn joodse identiteit kon worden afgeleid.

“Leiders van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten zien Iran inmiddels echter als een grotere bedreiging dan Israël,” betogen Ferziger en Odenheimer. “Dat heeft hen in een onuitgesproken alliantie met Israël geduwd. Daardoor werden ook de aanhoudende taboes in de Arabische wereld over de rechtstreekse omgang met Israël doorbroken.”

“De Arabische regeringen proberen dan ook de Palestijnen en Israël aan te zetten een einde te maken aan hun onderling conflict. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verdedigde zelfs publiekelijk de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman, die ervan beticht werd betrokken te zijn bij de moord op journalist Jamal Khashoggi in Turkije.”

“Vooral de Verenigde Arabische Emiraten hebben getracht een sfeer van openheid te projecteren,” aldus Bloomberg. “Daardoor werden de beperkingen op andere godsdiensten dan de islam sterk afgebouwd, in de hoop een grotere handel te kunnen genereren.”

Het land benoemde zelfs Nahyan bin Mubarak tot minister van tolerantie. Op de World Tolerance Summit in Dubai riep de minister twaalfhonderd moslims, christenen, hindoes, joden en andere godsdiensten op tot samenwerking om misverstanden over verschillende religies en culturen uit te roeien. “Pluralisme moet een positieve en creatieve kracht worden voor ontwikkeling en stabiliteit,” benadrukte Mubarak daarbij.

Terughoudend

Sommige joden blijven echter voorzichtig en proberen de locatie van de synagoge geheim te houden en aan hun activiteiten weinig ruchtbaarheid te geven. “De publieke opinie in de Verenigde Arabische Emiraten is sterk pro-palestijns en een gedeelte van de lokale bevolking beschouwt de verbeterde relaties met Israël als verraad,” voeren zij aan.

Anderen benadrukken echter dat die sterke terughoudendheid stilaan mag worden opgeheven. Volgens hen maken de lokale autoriteiten duidelijk dat de joodse gemeenschap zich in de emiraten duidelijk op zijn gemak moet voelen en zich veilig moet weten om er zijn godsdienst te kunnen beleven en zaken te doen.

De synagoge in Dubai werd gesteund door Joodse instellingen zoals het Simon Wiesenthal Centrum, maar ook door de regering van Dubai en kreeg bovendien positieve reacties van Mohamed Alabbar, topman van Emaar Properties, de constructeur van de Burj Khalifa.

“Decennialang werd de joodse gemeenschap in de Arabische wereld gemeden en waren expliciete tekenen van een joodse identiteit riskant,” benadrukt Ghanem Nuseibeh, oprichter van Cornerstone Global Associates, consulent in politiek risicomanagement. “Een nieuwe generatie Arabieren en Joden blijkt echter cultureel meer van elkaar te accepteren.”