Waarom eten we drie maal per dag?

Waarom eten we drie keer per dag? De meesten onder ons kunnen zich niets anders voorstellen en toch was ons eetpatroon niet altijd zo. Denise Winterman van de BBC legt uit hoe drie maaltijden per dag de regel, eerder dan de uitzondering werden.

Ontbijt

De Romeinen geloofden dat het gezonder was om slechts eenmaal per dag te eten. Ze waren geobsedeerd door hun spijsvertering en beschouwden meer dan één maaltijd per dag als een vorm van gulzigheid,”? aldus de voedselhistorica Yeldham.

Tegen de zeventiende eeuw begonnen zowat alle sociale klassen een gewoonte over te nemen van de monniken. Die aten iets kleins na de ochtendmis.

Tegen het midden van de achttiende eeuw ontstonden dan in rijkere huishoudens de eerste ‘ontbijtkamers’. De aristocratie schuwde geen decadentie en in de negentiende eeuw was een ontbijt met 24 gangen in de hoogste sociale kringen niets abnormaals.

De Industriële Revolutie zorgde er voor dat ook de werkende klasse een vroege maaltijd nodig had om de dag door te komen. Eind 19de eeuw tenslotte vond de Amerikaan John Harvey Kellogg de ontbijtvlokken uit.

In de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw tenslotte begonnen overheden het ontbijt te promoten als ‘de belangrijkste maaltijd van de dag’.

Lunch

Tot de Middeleeuwen at iedereen slechts eenmaal per dag rond de middag. De meeste mensen ontwaakten bij zonsopgang en werkten vervolgens op het land. Het was dus normaal dat men honger kreeg tegen de middag en het hele eet- en slaappatroon was dan ook rond de zon gestructureerd.

Met de opkomst van artificieel licht konden de rijken langer wakker blijven en gingen ze ook later eten. Dit werd echter pas een gewoonte in de zeventiende eeuw, toen de Franse aristocratie een tweede en lichtere maaltijd tot zich begon te nemen (‘souper’). Dit Franse gebruik verspreidde zich snel over de rest van Europa.

Omstreeks het midden van 18de eeuw ontstond één van de meest typische lunchmaaltijden ter wereld toen de Earl van Sandwich zijn dienaar de opdracht gaf om hem koud vlees te brengen tussen wat brood. Deze snack kon hij met één hand opeten zonder zijn bureau vuil te maken.

Net zoals het geval was met het ontbijt, was het de Industriële Revolutie die vorm gaf aan de lunch zoals we die nu kennen. De lange uren in de fabriek maakten een dagelijks middagmaal absoluut nodig. Kleine eetzaakjes startten op naast de fabrieken en eten werd snel een echt massaproduct.

Al gauw werd de lunch een onderdeel van de dagelijkse routine, die tot op vandaag verder blijft evolueren. Tegenwoordig duurt de gemiddelde lunch nog vijftien minuten en wordt hij veelal voor een computerscherm genuttigd.

Avondmaal

Hoewel de Romeinen op een ander moment van de dag aten, was hun ‘avondmaal’ wel de enige dagelijkse maaltijd. In de Middeleeuwen namen aristocraten rond de middag een formeel en erg luxueus ‘avondmaal’ tot zich. Bij deze gelegenheden waren strikte tafelmanieren noodzakelijk om verfijnd over te komen bij de vele gasten die mee aan tafel zaten.

Met de komst van het kunstlicht verschoof het avondmaal naar steeds later op de dag. Tegen de vroege negentiende eeuw aten de meeste mensen driemaal per dag en werd het onderscheid tussen de snelle ‘werkmaaltijd’ ’s middags en het meer formele avondmaal met vrienden en familie thuis snel groter.

Dit ‘familiediner’ bereikte zijn hoogtepunt tussen de jaren 1950 en 1970, toen de massaproductie van etenswaren en keukengerei geheel op punt kwam te staan. De microgolfoven, de tv en de computer hebben in veel gezinnen van dit “traditioneel”? familiale gebeuren een meer individuele aangelegenheid gemaakt, al blijft het meer formele diner in zowat alle culturen nog erg in trek.