Opvallend: Mark Zuckerberg, de grote baas van Facebook, doet een oproep aan overheden en regulatoren “om een meer actieve rol te spelen”. Hij wil dus meer regeltjes voor sociale netwerken, na een zoveelste PR-drama, deze keer rond de moorden in Christchurch. Die waren live op Facebook te zien. De overheden moeten dus maar meer reguleren, zegt hij. Maar of hij het echt meent, is maar zeer de vraag.
“Als de vos de passie preekt, boer pas op uw ganzen.” Daarmee vat Philippe De Backer (Open Vld), de Belgische minister voor Digitale Agenda, goed het gevoel samen dat leeft, als Mark Zuckerberg plots het licht lijkt gezien te hebben.
Die schreef zaterdag in The Washington Post een opvallend opiniestuk, onder de titel: “Het internet heeft nieuwe regels nodig.” Hij schrijft onder meer: “Ik geloof dat overheden en regulatoren een actievere rol moeten spelen.” Zuck pleit voor meer inmenging dus van de overheid, iets waar hij jaren tegen gestreden heeft, en zelfs nog bij de invoering van de nieuwe Europese privacyregels van GDPR, actief probeerde te ondergraven.
Regels, ja… zo lang ze niet aan de core business van Facebook raken
Maar een zoveelste zwaar incident bracht Facebook in het oog van een storm: de moordpartij in Christchurch in Nieuw-Zeeland werd door de dader doodleuk via een Facebook Live uitgezonden over heel de wereld.
Maar wil Zuckerberg dan echt de regulering van het internet? Niet als je goed zijn stuk leest. Typisch Amerikaans en Silicon Valley, ziet hij de rol van de overheid toch nogal kleintjes. Zolang het maar niet in de buurt komt van de core business van Facebook, advertenties verkopen in de timeline van mensen, is het voor hem goed.
Ondertussen is Facebook wel in actie geschoten na Christchurch. Zo is er plots een verbod op blank nationalisme en separatisme. Maar wat precies mag en wat niet, is helemaal niet duidelijk. En ondertussen wemelen Facebook en Whatsapp nog altijd van fake news.
EU speelt voortrekkersrol in strijd tegen erosie van privacy
Maar op Radio 1 is minister Philippe De Backer (Open Vld) duidelijk: “Het is deel van hun businessmodel om zoveel mogelijk informatie gretig te laten verspreiden en delen. Dus in die zin liggen ze mee aan de basis van het probleem.” De Backer is weliswaar ‘Belgisch’ minister, het valt op dat hij, in de discussie over Facebook, het enkel over Europa heeft. De waarheid is dat België op zich bitter weinig kan doen, om regels op te leggen aan de grote spelers uit Silicon Valley.
De Europese Commissie is vanuit Europa wel machtig, al was het maar omdat ze ook economische macht hebben: zij kunnen regels opleggen voor heel de Europese markt, én forse boetes uitdelen. De laatste jaren kwam op dat vlak vooral Google onder vuur: drie kreeg kregen ze miljarden euro’s boete aan hun broek.
Voor Facebook zijn de zogenaamde ‘GDPR-regels’ de grote doorbraak geweest: plots kon de EU veel meer de privacy van haar burgers beschermen. De overheid heeft de grote spelers zo gedwongen om meer aandacht te hebben voor wat ze mogen doen met de data van EU-burgers. Zuckerberg was overigens zeer fel gekant tegen die GDPR: op het allerlaatste moment heeft hij wel alle gegevens van de niet-Europeanen uit Europa weggehaald, net om ze te onttrekken aan de Europese regels.
Het businessmodel van Facebook is om net zoveel mogelijk informatie gretig te laten verspreiden
De Backer voorspelt nog meer initiatieven vanuit de EU: “In december is een gedragscode gemaakt op Europees niveau. Er moet transparantie zijn over betalende advertenties, haatboodschappen moeten veel sneller offline. Ook alles wat te maken heeft met het verspreiden van informatie via bots, daar moeten ze veel sneller tegen optreden. We moeten absoluut op Europees niveau samenwerken.”
Maar De Backer ziet een systemisch conflict met Facebook, dat niet plots opgelost wordt nu Zuckerberg ‘het licht heeft gezien’.
“Canada en Japan zijn bezig de GDPR over te nemen. Maar het Facebookbusinessmodel is net gebaseerd op het vergaren van zoveel mogelijk data over mensen. En ze halen hun succes net door zo veel mogelijk informatie te geven die mensen leuk vinden. Laat me dus toe sceptisch te zijn over de oproep van Zuckerberg naar ‘meer overheid’.”