Nepnieuws dat krantenkoppen genereert, kan de bedrijfsresultaten aantasten en de aandelenkoersen doen instorten. Het probleem kan op het gebied van public relations een echte nachtmerrie blijken. Niet zelden is de schade onomkeerbaar. Dat zegt Claire Atkinson, media-specialiste bij NBC News. Atkinson merkt echter op dat veel ondernemingen beseffen dat een ingrijpen noodzakelijk is. Vele bedrijven hebben daarvoor externe specialisten ingehuurd.

Deze experts moeten op zoek gaan naar online berichten die de aandelen van de onderneming in een neerwaartse spiraal terecht zouden kunnen doen komen.

Vertrouwen

“De verspreiding van desinformatie, vooral voor een aangevallen merk of publieke figuur, betekent vaak een race tegen de klok,” zegt Jean-Claude Goldenstein, oprichter van Creopoint, ontwikkelaar van technologie die nepnieuws bestrijdt. “De slachtoffers moeten in staat zijn om actie te ondernemen vooraleer onherstelbare schade is aangericht. Dat vergt de nodige voorbereiding.”

De Amerikaanse autobouwer Tesla was een van de slachtoffers van doelbewust nepnieuws. Er was immers berichtgeving dat een van de zelfrijdende wagens van Tesla op de Computer Electronics Show in Las Vegas een robot-prototype had aangereden en gedood.

“Het bericht haalde mediatitels in de hele wereld,” zegt Atkinson. “Nochtans klopte er niets van de meldingen. Tesla heeft momenteel helemaal geen zelfrijdend model. Het nepnieuws bleek afkomstig van een Russische onderneming. Sommige experts maakten dan ook gewag van een opzettelijke aanval op de Amerikaanse aandelenmarkt door buitenlandse actoren.”

“Het nepnieuws zou het vertrouwen van het publiek in zelfrijdende auto’s moeten ondermijnen,” zeggen de deskundigen. “Op die manier zouden deze externe partijen proberen de aandelenkoersen van de fabrikanten van de technologie te ondermijnen.”

“Bedrijven zoals Lyft, Uber en Tesla baseren hun toekomst op de autonome mobiliteit. Daarvoor is echter het vertrouwen van het publiek in de technologie nodig. Nog steeds driekwart van de Amerikaanse bevolking heeft echter angst voor zelfrijdende auto’s. Berichten over robots die door een zelfrijdende auto van Tesla worden gedood, kunnen dat vertrouwen nog verder ondermijnen.”

Urban legends

Er zijn ook videobeelden over een brand van een Tesla in een parkeergarage in Shanghai. Die beelden zijn volgens sommigen bewust gemaakt om de reputatie van Tesla te beschadigen. Een negatieve perceptie over het Amerikaanse merk zou de Chinese fabrikanten van elektrische auto’s kunnen helpen een belangrijk marktvoordeel op te bouwen.

Ook in Frankrijk wordt gewag gemaakt van nepnieuws dat de toeristische sector zware schade zou hebben toegebracht. Reden waren overdreven berichten over de agressie en vernielingszucht van les Gilets Jaunes, die de toeristen moesten afschrikken.

De berichtgeving zou ook tot doel hebben gehad om de Franse spoorwegmaatschappij SNCF International te beschadigen. “SNCF International probeert wereldwijd metrocontracten te sluiten,” verduidelijkt Diego Diaz, topman van de maatschappij. “Reputatieverlies kan dan ook grote schade aanrichten.”

De berichtgeving zou kunnen worden gekoppeld aan Russia Today, een televisiezender die banden heeft met de Russische regering. Glenn Hall, hoofdredacteur van Dow Jones Newswires, waarschuwt dat de media bijzonder alert moeten zijn voor de verspreiding van valse berichtgeving.

Mike Paul, voorzitter van analist Reputation Doctor, maakt een vergelijking met het terrorisme. “Er is slechts één goed gepland succes nodig om een grote groep mensen of een organisatie zwaar te raken,” benadrukt hij.

David Mikkelson, oprichter van het beveiligingsbedrijf Snopes.com, wijst er echter op dat nepnieuws al lang bestaat. Hij verwijst daarbij naar vele urban legends, die al lang voor het begin van het internet met een grote hardnekkigheid de ronde deden.

“Wanneer een consument twintig jaar geleden klachten had over een voedingsproduct, kon hij enkel bij de buren klagen of een brief schrijven naar de fabrikant,” aldus Mikkelson. “Sociale media bieden hem echter de mogelijkheid zijn ongenoegen wereldwijd te uiten.”