IJsland is erin gelukt de consumptie van alcohol en drugs bij jongeren gevoelig te verminderen. Dat is te danken aan een weloverwogen preventieprogramma dat door de lokale autoriteiten werd geïntroduceerd.
Eind vorige eeuw was IJsland op het gebied van verslavingen bij jongeren één van de grote probleemlanden van Europa. Die situatie is nu echter helemaal omgekeerd. Amper twintig jaar geleden moesten in IJsland 42 procent van de vijftienjarigen erkennen de maand voordien minstens één keer dronken te zijn geweest. Dat cijfer was vorig jaar echter teruggevallen tot amper 5 procent. Bij de rokers kon eveneens een terugval van 23 procent naar 3 procent worden gemeld. Ook bij cannabis werd een daling van 17 procent naar 7 procent geregistreerd. Dat succes moet in grote mate worden toegeschreven aan een overwogen preventiecampagne, waarbij ook aandacht wordt besteed aan de psychologische en sociale mechanismen die tot druggebruik hebben geleid. Bovendien worden met sport en ontspanning ook alternatieven geboden.
Avondklok
“In IJsland houden de autoriteiten bij hun preventiecampagnes ook rekening met onder meer de scheikunde van het adolescente brein,” wordt er opgemerkt. “De jonge hersenen zijn immers steeds op zoek naar nieuwe sensaties en experimenten. Bovendien is er de stress van een cultuur die georiënteerd is op succes en concurrentie.” Vele jongeren vinden in de drugs een manier om hun angsten te bestrijden en de grenzen van hun eigen lichaam te verkennen. De IJslandse preventiewerkers tonen echter dat collectieve sportactiviteiten en gemeenschappelijke ontspanningsevenementen voldoende endorfines genereren om tieners van de drugs weg te houden. Bovendien werd er ook gewerkt aan de culturele en sociale factoren die het gemakkelijker maken om in de val van de verslaving te lopen. “Daarbij werd ook beroep gedaan op ouders en leerkrachten,” wordt er aangevoerd. “Daarbij werd duidelijk dat aan adolescenten ook meer tijd en aandacht moest worden besteed.” Dat plan wordt vervolledigd met een maatregel die elders bijzonder controversieel zou kunnen zijn. Met de IJslandse ouders is immers een soort avondklok afgesproken. In de winter mogen minderjarigen zonder begeleiding na tien uur ’s avonds de ouderlijke woning niet meer verlaten. In de zomer verschuift die spertijd naar middernacht. (mah)