In Italië verschijnt de figuur van voormalig dictator Benito Mussolini steeds vaker opnieuw in het dagelijkse leven. Kalenders over de vroegere fascistische leider genieten een toenemende populariteit en er is ook veel interesse voor andere merchandising die aan Mussolini is gewijd. Volgens waarnemers lijkt de regeringsdeelname van de extreemrechtse partij Lega een taboe te hebben doorbroken.

“Door de opkomst van Lega hoeven nostalgische bewonderaars van Mussolini niet langer hun verafgoding van de voorman van het fascistische Italië van de eerste helft van de voorbije eeuw niet langer te verbergen,” wordt er opgemerkt.

Merchandising

Gamma 3000, een Romeinse drukker die sinds de jaren negentig van de vorige eeuw Mussolini-kalenders publiceert, moet inmiddels met drie andere bedrijven concurreren. Elk jaar worden tienduizend exemplaren van deze kalenders verkocht.

Renato Circi, chief executive van Gamma 3000, zegt echter vastgesteld te hebben dat de vraag naar deze kalenders de jongste periode lijkt te zijn toegenomen. Dat heeft volgens hem ongetwijfeld te maken met de toetreding van de extreemrechtse Lega tot de Italiaanse regering. Circi voegt eraan toe dat vooral jongeren een toenemende interesse in de kalenders tonen.

De merchandising omvat verder ook flessen wijn met de beeltenissen van Mussolini, Hitler en Stalin. “Consumenten kopen de flessen voor geschenken,” aldus een Italiaans wijnhandelaar die dergelijke flessen te koop aanbiedt. “Mogelijk zijn die cadeau’s bedoeld voor fascistische vrienden.”

De trend weerspiegelt duidelijk een nostalgie naar de autoritaire figuur van Mussolini, die door sommige bewonderaars nog altijd de laatste sterke man van Italië wordt genoemd. Zij wijzen erop dat Mussolini – Il Duce – niet alleen de openbare orde herstelde, maar ook het dagelijkse leven van zijn landgenoten verbeterde, onder meer door de bouw van scholen, huizen en wegen.

Radicaler

Tot nu kreeg die bewondering niet veel ruimte om aan de oppervlakte te komen. Vorig jaar probeerde de centrumlinkse regering van toenmalig Italiaans premier Matteo Renzi een wet uit te vaardigen die erop gericht was de verkoop van artikelen met de beeltenis van de fascistische dictator te verbieden. De wet slaagde er echter nooit in zijn volledige parcours door het Italiaanse parlement af te leggen vooraleer de regering van Renzi kort daarna van de macht werd verdreven.

Nostalgische Italiaanse rechtse sympathisanten hebben de geest van Mussolini altijd in leven gehouden, maar door de opkomst van de Lega lijken die standpunten minder stigmatisch te zijn geworden. Dat heeft volgens waarnemers onder meer te maken met de figuur van partijleider Matteo Salvini, in de huidige Italiaanse regering vicepremier en minister van binnenlandse zaken.

Salvini, die zelf de communicatiestijl van Mussolini imiteert, citeert de dictator ook in zijn eigen toespraken. Tijdens feestelijke bijeenkomsten van Lega brengen sommige sympathisanten plakkaten met de afbeelding van de dictator mee.

Bovendien lijken ook bewegingen met een meer radicaal karakter dan Lega te profiteren van de tolerantere houding tegenover het gedachtengoed van Mussolini. Aanhangers van de neo-fascistische partijen zoals Forza Nuova en CasaPound verbergen zich niet langer. Steeds vaker organiseren deze groeperingen publieke manifestaties.

“De supporters van Salvini zijn niet per definitie fascistisch, maar ze zijn ook niet akkoord met de automatische afwijzing van het fascisme,” betoogt Antonio Scurati, auteur van een boek waarin beschreven wordt op welke manier Mussolini in Italië aan de macht is gekomen.

“Die groep wil zich vooral afzetten tegen het idee van een morele superioriteit van de linkse beweging die het fascisme veroordeelt.”