Michel III, mét N-VA, komt dichterbij, nu premier de deur voor wijziging Grondwet dichtslaat

Neen, de MR wil niet weten van een nieuwe staatshervorming. En dus zullen geen artikels aangeduid worden in de Grondwet om te wijzigen in de volgende legislatuur. Het lijkt een zware clash met de N-VA, die gisteren liefst alle artikelen aanduidt van de Grondwet. Maar in werkelijkheid maakt het in feite een verderzetting van de Zweedse coalitie makkelijker.

Lunch in Berlijn, met Angela Merkel. Charles Michel (MR) blijft volop zijn rol als premier spelen, mocht iemand daar aan twijfelen. En dus ging het over de Brexit, en uiteraard over de Europese ambities van de Duitsers na de démarche van de Franse president Emmanuel Macron. Het was een lang onderhoud, want het klikt tussen Michel en Merkel, zo onderstreept de entourage van de premier.

Tussendoor daalde de premier in Berlijn nog even af tot het niveau van de Belgische politiek, en zowaar het communautaire dossier. Dat ligt plots weer op tafel, omdat de legislatuur afloopt en dan traditioneel de een aantal artikels van de Grondwet met een meerderheid in de Kamer worden aangeduid voor wijziging. Enkel op die manier wordt een volgend parlement een ‘constituante’, en mag de Kamer dan, met een tweederde meerderheid, die artikelen ook wijzigen.

Zonder die aanduiding nu, straks moeilijk een staatshervorming dus. Want daarvoor wordt de Grondwet meestal aangepast. Al wijzen specialisten erop dat dat meestal ook is om de financieringsmechanismen aan te passen: traditioneel een eis van de Franstaligen, die te krap bij kas raken.

Niemand kan langs de MR

Premier Michel heeft daarbij de cruciale sleutel in handen. Want voor zo’n wijzing is niet alleen een meerderheid in de Kamer nodig, maar de regering moet ook akkoord gaan. Wil de MR niet, en wil de premier niet, dan kan hij alles blokkeren.

Binnen de Zweedse coalitie was afgesproken dat zo’n aanduiding van de artikelen in de Grondwet geen probleem zou zijn voor de meerderheid, als iedereen loyaal de rit zou uitrijden. “Dat gebeurde niet, de N-VA stapte eruit. Er is dus geen enkele reden waarom de MR zou meestappen in zo’n verhaal”, zo is bij de Franstalige liberalen te horen.

Vanuit Berlijn deed Michel de deur helemaal dicht. Hij “voelt zich niet aangesproken door de oproep van N-VA”. Fractieleider Peter De Roover had in de Kamer gevraagd om alle artikelen uit de Grondwet voor herziening vatbaar te verklaren. Daar komt dus niets van in huis.

Dat is ook exact waar CD&V op aanstuurde: een staatshervorming kan pas in 2024. De christendemocraten draaiden er een hele boodschap rond. Er moeten eerst gesprekken komen in de Senaat en de staatshervorming moet worden ‘voorbereid’. Maar die boodschap kwam er ook omdat CD&V goed weet dat de MR de sleutel in handen heeft, en de deur op slot houdt.

Driebanden met Michel

Met die zet brengt Michel op een vreemde manier eigenlijk de verderzetting van zijn coalitie dichterbij. Want door het nu keihard te spelen, maakt hij de discussie na de verkiezingen meteen een pak makkelijker en zuiverder: N-VA kan eisen wat het wil, maar een staatshervorming, laat staan een radicale stap naar het confederalisme, zijn dan gewoon technisch gezien zeer moeilijk of zelfs onmogelijk.

En dat is net wat Michel wil. Met N-VA regeren kon in 2014, onder de strikte voorwaarde dat het communautaire helemaal bevroren werd, en er vijf jaar ‘complete rust’ kwam op vlak van staatshervormingen en communautair gekrakeel. De ploeg zou zich focussen op het sociaal-economische en “het land op orde zetten”. Die taak is niet af: de begroting is niet in evenwicht, en een pak hervormingen raakten er niet door.

Maar de premier en zijn partij staan niet afkering tegenover een nieuw avontuur met de N-VA. De banden tussen de eerste minister en zijn voormalige vice-premier Jan Jambon (N-VA) bleven intact. En de MR heeft gewoon niet veel zin in een alternatief scenario, waarbij de PS weer aan boord moet in een grote constructie. De kansen op een hernieuwd premierschap slinken dan aanzienelijk voor Michel.

Nu geen millimeter bewegen maakt het dus straks ‘makkelijker’ voor de N-VA om opnieuw een communautaire frigo te slikken. Ze kunnen gewoon moeilijk anders: technisch kan het toch niet in de volgende legislatuur. Zet de N-VA dan opnieuw haar communautaire eisen ‘on hold’, dan kan Michel III, met N-VA perfect van start gaan.

Meer