5.000 Venezolanen vluchten elke dag hun land uit. Dat blijkt uit cijfers van de UNCHR, het vluchtelingenagentschap van de Verenigde Naties. Tussen 2014 en 2017 trokken meer dan 1,5 miljoen Venezolanen de grens over, om niet meer terug te keren.
De reden is evident: honger, politieke repressie, geweld, elektriciteitspannes en een gebrek aan geneesmiddelen zijn er de norm, eerder dan de uitzondering geworden. Volgens het IMF zal de hyperinflatie dit jaar oplopen tot 13.000 procent. Eind 2018 zal de omvang van de Venezolaanse economie nog de helft zijn van wat ze in 2013 was.
De aandacht van de globale media is vooral op de Syrische catastrofe gericht. Niet onterecht, want de voorbije 7 jaar zijn liefst 6 miljoen Syriërs hun land ontvlucht. Maar hoewel de Venezolaanse exodus vandaag nog kleiner is, begint hij een angstaanjagende gelijkenis te vertonen met de crisis die de EU zo heeft verdeeld.
Een vluchtelingencrisis van nooit geziene omvang
Venezuela heeft door de jaren heen vluchtelingen steeds met open armen ontvangen. Buurland Colombia toonde zich in een eerste tijd dan ook erg solidair met de Venezolanen. Maar die stemming is ondertussen volledig omgeslagen, vooral in grenssteden waar de dagelijkse toeloop van vluchtelingen onhoudbaar is geworden. Op verschillende plekken heeft de oorspronkelijke sympathie plaats gemaakt voor xenofobie. In Centraal- en Zuid-Amerika wordt de economische, politieke en sociale impact van de Venezolaanse diaspora dan ook tastbaar. Nooit eerder in de geschiedenis werd het moderne Latijns-Amerika met een vluchtelingencrisis van deze omvang geconfronteerd.
© Getty Images
Colombia
Colombia heeft al 600.000 Venezolanen opgenomen. Dag na dag steken er 30.000 de Simón Bolivar-brug over, die beide landen scheidt (foto onder). De meesten doen dat nu nog om voedsel te kopen, maar steeds meer Venezolanen keren niet meer terug. De crisis heeft zulke proporties aangenomen dat in Colombia nu stemmen opgaan om immigratiequota in te voeren.
© Getty Images
Brazilië
In Brazilië hebben 40.000 Venezolanen hun tenten opgeslagen in de grensstad Boa Vista. Dat dit tot spanningen leidt mag blijken uit de brandstichting in een lokaal immigrantenverblijf. De gouverneur van de staat heeft ondertussen de noodtoestand uitgeroepen om zo geld vrij te maken voor lokale ziekenhuizen waar naar schatting 8 op 10 patiënten Venezolanen zijn.
Panama
In het Centraal-Amerikaanse Panama werden de Venezolanen eerst nog met veel empathie ontvangen. Die stemming is nu totaal omgeslagen en heeft plaats gemaakt voor nationalisme en zelfs geweld.
Trinidad & Tobago
Trinidad & Tobago heeft al tientallen Venezolanen gedeporteerd, wat het eiland felle kritiek heeft opgeleverd van de VN.
Verenigde Staten
Tenslotte kregen de Verenigde Staten tussen 2014 en 2017 meer asielaanvragen van Venezolanen dan van eender welke andere nationaliteit. Dat heeft vooral gevolgen voor de staat Florida, waar de aankomst van tienduizenden Venezolanen een culturele – en potentieel politieke – invloed begint te hebben.
© Getty Images
Het land zelf maakt zich ondertussen op voor de verkiezingen van 20 mei, waarin president Maduro (foto boven) als favoriet start, gewoon omdat de oppositie niet deelneemt.
Ooit het rijkste land van Zuid-Amerika
Venezuela – dat op de grootste bewezen oliereserves ter wereld zit – was ooit het rijkste land van Zuid-Amerika. Op het einde van de jaren negentig van de voorbije eeuw, toen de socialist Hugo Chavez voor de eerste keer tot president werd verkozen, leefde 48 procent van de Venezolaanse bevolking in armoede. Onder Nicolas Maduro, de opvolger van Chavez, is dat ondertussen opgelopen tot 82 procent.
De internationale gemeenschap staat erbij en kijkt ernaar. Inspanningen van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) om iets te doen worden keer op keer afgeblokt door Venezuela’s laatste socialistische kameraden in Latijns-Amerika: Cuba, Nicaragua, Ecuador en Bolivia, die samen met een reeks Caraïbische naties hebben geprofiteerd van Venezolaanse olievrijgevigheid en liefst naast de mensenrechtenschendingen van Maduro en co kijken.
Ook de EU praat, zoals we dat gewend zijn, maar als puntje bij paaltje komt, gebeurt er weinig of niets dat Maduro en zijn kleptocratische kliek kan verontrusten.
