Ook chimpansees raken door sociale onzekerheden gestresseerd

Ook bij chimpansees neemt tijdens periodes van sociale onrust de stress toe. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan het Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology in Leipzig, gebaseerd op een onderzoek bij een populatie mannelijke chimpansees uit het Taï National Park in Ivoorkust. Observaties en urinestalen toonden dat alle mannelijke apen tijdens periodes van verhoogde onderlinge competitie een hoger stressniveau hadden. Tegelijkertijd bleek de agressiviteit af te nemen.

Dit kan er volgens de onderzoekers op wijzen dat dieren zich in tijd van sociale instabiliteit van agressieve acties onthouden om een escalatie van conflicten te voorkomen en om groepscohesie te bevorderen.

Status

“Bij veel sociale diersoorten, de mens inbegrepen, biedt een hoge status aanzienlijke voordelen voor de gezondheid,” benadrukt onderzoeksleider Anna Preis, professor primatologie aan het Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. “Het verwerven en behouden van dominantie vereist echter vaak verhoogde energiekosten.”

In periodes van instabiele sociale omstandigheden bleek de urine van de mannelijke chimpansees inderdaad een verhoogd cortisol-niveau te vertonen. Tegelijkertijd toonde agressie een omgekeerd patroon. Daar werden immers de hoogste waarden opgetekend tijdens periodes van een grotere stabiliteit.

De studie bevestigt de conclusies van eerdere rapporten. Daarin was aangetoond dat de onvoorspelbaarheid van sociale relaties bij primaten – met inbegrip van mensen – bijzonder stresserend werkt.

“Onze studie toont dat in periodes van onderlinge competitie agressie niet de grootste bron van hoge stressniveaus bij mannelijke chimpansees vormt,” beklemtoont Preis. “Wel worden de dieren beïnvloed door de sociale onzekerheid die door deze competitieve periodes worden gegenereerd. Dat bleek zowel bij de strijd rond status als bij de concurrentie voor paringsopportuniteiten.”

Conflictbeheersing

“Het onderzoek maakt duidelijk dat mannelijke chimpansees hun concurrentiegedrag aan de omstandigheden aanpassen,” verduidelijken de wetenschappers. “Wanneer het risico op escalatie oploopt, zullen deze mannen immers proberen agressief gedrag te vermijden. Daarmee hopen ze het risico op mogelijke verwondingen te verminderen.”

“Chimpansees zijn bijzonder territoriaal ingesteld. Zij nemen gezamenlijk de verdediging van hun gebied tegen indringers op. Daarom zullen mannelijke chimpansees in een onduidelijke en onstabiele dominantie-situatie agressief gedrag vermijden. Dat is een onderdeel van de strategie voor conflictbeheer. Dit gedrag versterkt de kans op samenwerking.”

“Strategieën voor conflictbeheersing zijn cruciaal voor het behoud van het stabiele leven in sociale groepen,” benadrukt Preis. “De studie toont dat chimpansees de persoonlijke en sociale kosten van agressie tegen elkaar afwegen om interne conflicten in de groep te beheren.”

“Onze studie is interessant voor een breed onderzoeksveld. De conclusies tonen dat signalen van agressie niet altijd een goede indicator is voor de intensiteit van de onderlinge concurrentie. Men kan dan ook zeggen dat toekomstige studies tevens het vermijden van agressie en andere variaties van niet-agressieve vormen van competitief gedrag moeten bekijken.”

Meer