In Rusland kunnen de autoriteiten voortaan online media en individuen straffen voor de verspreiding van nepnieuws. Ook de distributie van materiaal dat voor Russische functionarissen beledigend zou kunnen lijken, is verboden. Dat blijkt uit twee nieuwe Russische wetten die onlangs door president Vladimir Poetin zijn ondertekend.

De wetgeving biedt openbare aanklagers de kans om bij Roskomnazor, de Russische telecomoperator, hun beklag over online publicaties te maken. Roskomnazor krijgt de bevoegdheid om de toegang tot de geviseerde websites te blokkeren. Hiervoor is niet langer een uitspraak van een rechtbank noodzakelijk.

Gevangenis

Websites die bij Roskomnazor zijn geregistreerd, zouden de kans krijgen om de gecontesteerde content te verwijderen. Andere platformen zouden echter zonder enige vorm van waarschuwing een blokkering riskeren. Publicaties die zich schuldig maken aan de verspreiding van content die volgens de autoriteiten onbetrouwbare sociaal significante informatie omvat, kunnen ook boetes krijgen van 1,5 miljoen roebel. Dat komt overeen met een bedrag van ongeveer 20.500 euro.

Ook individuen kunnen boetes opgelegd krijgen wanneer ze online materiaal publiceren dat getuigt van een duidelijk gebrek aan respect voor de samenleving, de staat, de officiële staatssymbolen en de grondwet van de Russische Federatie en de instanties die de macht van de staat uitoefenen. Op deze inbreuken staan tevens mogelijke gevangenisstraffen tot vijftien dagen.

De maatregelen kregen tijdens hun passage door het parlement zware kritiek van de Presidential Human Rights Council. Opgemerkt werd dat de nieuwe wetten mogelijk zouden kunnen worden ingezet als instrumenten van repressie tegen critici van de autoriteiten.

Censuur

Eerder al hadden in Moskou ook al duizenden personen geprotesteerd tegen de plannen van de Russisch regering om het internet onder een grotere controle van de staat te brengen.

De Russische regering wil het online verkeer omleiden langs binnenlandse servers. Tegenstanders zeggen dat de ingreep de autoriteiten in staat zal stellen om de toegang tot diensten zoals Facebook en Google af te sluiten. Ook websites met kritische visies over de Russische regering zouden op die manier tot zwijgen kunnen worden gebracht.

Meer dan honderd publieke figuren, waaronder mensenrechtenactivist Zoya Svetova en de schrijfster Lyudmila Ulitskaya, tekenden een petitie tegen de nieuwe wetten. Volgens hen maakt de overheid zich met de maatregelen schuldig aan rechtstreekse censuur.

De Russische regering ontkent echter de aantijgingen. “Bovendien kan men vaststellen dat nepnieuws en beledigende content ook in de rest van de wereld, inclusief Europa, sterk worden aangepakt,” aldus een woordvoerder van de Russische regering. “Het is dan ook noodzakelijk dat Rusland gelijkaardige stappen onderneemt.”

De strengere online wetgeving die Rusland de voorbije vijf jaar introduceerde, vereist onder meer dat zoekmachines bepaalde zoekresultaten verwijderen. Berichtenservices zijn tevens verplicht hun coderingssleutels met de veiligheidsdiensten te delen. Sociale netwerken moeten de persoonlijke gegevens van hun gebruikers op Russische servers opslaan.