De snelst krimpende landen van de wereld bevinden zich allemaal in Oost-Europa. Dat blijkt uit een rapport van de Verenigde Naties. De betrokken landen dreigen volgens demografen dan ook met grote problemen geconfronteerd te zullen worden.

Tegen het midden van deze eeuw zullen Bulgarije, Letland, Moldavië, Oekraïne, Kroatië, Litouwen, Roemenië, Servië, Polen en Hongarije volgens de ramingen met minstens 15 procent zijn ingekrompen. In geen enkel ander land van de wereld wordt een dergelijke bevolkingsafname verwacht. Toch blijken nergens aanwijzingen van pogingen om die dreigende ramp af te wentelen.

Communistisch

“Vele Europese landen met een communistisch verleden staan voor een sterke demografische achteruitgang,” waarschuwt Tomas Sobotka, onderzoeker bij het Wittgenstein Centre. “Een groot aantal van die landen heeft ook de voorbije kwarteeuw al een aanzienlijke bevolkingsafname gekend.” “Sinds de val van het IJzeren Gordijn op het einde van de jaren tachtig van de voorbije eeuw hebben elf landen al een inkrimping met meer dan 10 procent gekend. In Bulgarije, Bosnië-Herzegovina en Litouwen liep het verlies op tot meer dan 20 procent. Letland verloor zelfs 27 procent van zijn bevolking. Dat betekent een massaal verlies dat in vredestijd nog nooit was geregistreerd.” Achter het fenomeen gaat volgens Sobotka een combinatie van uiteenlopende factoren schuil. “Er is sprake van een dalende vruchtbaarheidsgraad, een sterke emigratie en een relatieve hoge mortaliteit,” benadrukt hij. “In het westen en zuiden van Europa kon de lage vruchtbaarheidsgraad nog door immigratie worden opgevangen, maar dat was in Oost-Europa niet het geval.”

Vluchtelingen

Europa telde twee jaar geleden in totaal 511,8 miljoen inwoners. Dat jaar werden 5,1 miljoen geboortes geregistreerd. Er waren echter evenveel overlijdens. Daardoor waren de anderhalf miljoen migranten de enige factor achter de groeiende Europese bevolking. “De Oost-Europese demografische tijdbom zou dan ook kunnen ontmijnd worden door het aantrekken van migranten, maar dat is politiek een bijzonder toxisch gegeven,” aldus het magazine Quartz. Verwezen wordt naar de vluchtelingencrisis in de Europese Unie drie jaar geleden. Daarbij werden vooral Griekenland en Italië door inwijkelingen overspoeld. De Europese Unie had toen aangegeven 160.000 vluchtelingen naar andere lidstaten te zullen verhuizen. Die politiek is echter grotendeels mislukt. Slowakije en Tsjechië namen respectievelijk zestien en twaalf vluchtelingen op. Hongarije en Polen weigerden zelfs inwijkelingen te aanvaarden. Uiteindelijk konden slechts 25.000 immigranten worden verplaatst. (mah)