Bij het schenken van champagne laaien vaak discussies op over de keuze van het glas waarin de drank best kan worden geschonken. Zowel de flute als de coupe hebben daarbij hun supporters. Het is volgens Tom Whipple, wetenschapsredacteur van de Britse krant The Times, echter bewezen dat champagne in een flute moet worden geschonken. Hij verwijst daarbij naar recente tests in de champagnebar van het treinstation St Pancras in Londen, waar een brede waaier glasvormen werden uitgetest.

Er moest volgens Wipple daarbij niet alleen worden vastgesteld dat de coupe minder goed scoorde dan de flute, maar zelfs slechtere prestaties dan alle andere glasvormen liet optekenen.

Bubbelmachine

“Nadat de champagne was ingeschonken duurde het amper zeventien minuten vooraleer alle bubbels uit de coupe waren verdwenen,” benadrukt Whipple. “Een cognacglas kon de bubbels drieëntwintig minuten vasthouden. Bij de flute waren daarentegen pas na één uur en twaalf minuten alle bubbels uit de champagne verdwenen.”

Helen Czerski, een natuurkundige aan het University College London, zegt niet verbaasd te zijn over de slechte prestaties van de coupe. Zij heeft het daarbij over het fenomeen van het ontgassen, waarbij het grote oppervlak van de coupe de bubbels bijzonder snel laat ontsnappen.

“Wanneer champagne in een glas wordt gegoten, wordt een bubbelmotor opgestart,” verduidelijkt Czerski. “De bubbels stijgen in het midden van het glas naar de oppervlakte. Daarbij wordt ook vloeistof mee omhoog meegetrokken, om vervolgens aan de zijkant weer naar beneden te stromen. Aan de oppervlakte kunnen de bubbels echter aan de vloeistof ontsnappen.”

“Dat contactoppervlak is bij de coupe veel groter dan bij de flute. Naarmate de afstand tussen het middelpunt en de rand van het glas toeneemt, krijgen de bubbels een grotere kans om te ontsnappen. Op die manier zijn bij de coupe dan ook de bubbels het snelst verdwenen.”

Neus

Helen Czerski waarschuwt echter dat de snelheid waarmee de bubbels verdwijnen, niet de enige maatstaf vormt voor de kwaliteit van de champagne-ervaring. De Britse natuurkundige benadrukt daarbij dat de bubbels ook cruciaal zijn voor de smaak van de champagne.

“De smaak wordt vooral bepaald door de neus,” zegt Czerski. “Er moeten smaakstofmoleculen worden vrijgegeven. Men proeft immers niet met de tong, maar met de neus. De bubbelmotor doet die smaakstofmoleculen naar de oppervlakte komen. In de fluit werkt de bubbelmotor sneller, waardoor de moleculen rechtstreeks de neus kunnen bereiken.”

Volgens bepaalde bronnen zou de vorm van de coupe geïnspireerd zijn op de borst van Jeanne-Antoinette Poisson (de markiezin van Pompadour) of de Franse koninging Marie-Antoinette, maar dat strookt volgens Tom Whipple niet met de realiteit. “De oude Grieken dronken al uit bekers in borstvorm,” merkt hij op. “In Engeland werden bovendien al in de zeventiende eeuw champagneglazen gebruikt.”

Recenter zijn er wel champagne-coupes op de markt gebracht die werden geïnspireerd door de borsten van Claudia Schiffer of Kate Moss.