Het Saudische olieconcern Aramco stelt zijn beursgang nog maar eens uit. Die zou normaal op zondag worden aangekondigd, maar dat gebeurt dus niet. De Saudi’s willen volgens de Financial Times eerst duidelijkheid scheppen over de kwartaalresultaten, nadat hun productiecapaciteit tijdelijk was gehalveerd. Dat was een gevolg van de terroristische aanslagen op de olievelden van Abqaiq vorige maand.

De Saudi’s lijken ook steeds meer in de problemen te raken om buitenlandse investeerders aan te trekken. Maar het zijn wel die buitenlandse investeerders die MbS nodig heeft op zijn blazoen op te poetsen. Aan de basis van de problemen liggen de veelvuldige faux pas van kroonprins Mohammed bin Salman (MbS). Die profileerde zich tot voor kort graag als de nieuwe ‘sterke man’ van het regime. Velen zagen in hem een ‘visionair’, die Saudi-Arabië een nieuw tijdperk in zou loodsen. Een waarin olie een tweederangsrol zou gaan spelen.

De winsten die Aramco kan voorleggen zijn dan ook hallucinant. Ze vormen de kern voor de realisatie van het Vision 2030-plan dat MbS enkele jaren geleden introduceerde en dat het koninkrijk op termijn onafhankelijk moet maken van zijn olieproductie.

Aramco, het meest winstgevende bedrijf ter wereld

In het eerste semester van dit jaar boekte Aramco nog een winst van 47 miljard dollar (42 miljard euro). Omdat de olieprijs de voorbije maanden sterk was gedaald, was dat 11,5% minder dan een jaar geleden. Maar het concern behoudt makkelijk zijn status van meest winstgevende bedrijf ter wereld. Ter vergelijking: Apple, het meest winstgevende beursgenoteerde bedrijf ter wereld, liet in dezelfde periode een winst van 31,5 miljard dollar (28 miljard euro) optekenen.

Riyadh promoot de beursgang van Aramco dan ook als de grootste in de geschiedenis. Door 5% van de aandelen naar de beurs te brengen zou het Koninkrijk Saoedi-Arabië 100 miljard dollar ophalen. Maar zover is het dus nog niet. Daarvoor zijn er een aantal redenen. Er zijn o.a. de toenemende spanningen met Iran in de Perzische Golf, de oneindige oorlog met Jemen en uiteraard de moord op de Amerikaans-Saudische journalist Jamal Kashogghi, iets meer dan een jaar geleden. De beursgang van Aramco moet dus dienen om de credibiliteit van Mohammed bin Salman weer op te krikken.

Aramco, een familiebedrijf?

Vorige maand had MbS nog het ontslag van de Saudische minister van Energie Khaled Al Faleh geforceerd, de de facto baas van Aramco. Die stelde het tijdstip van de beursgang in vraag vanwege de lage prijs die een vat olie vandaag opbrengt.  Al Faleh werd vervangend door twee vertrouwelingen van MbS, zijn rechterhand Yasser Al Roumayyan en zijn halfbroer Abdelaziz bin Salman. Het lijkt dus het koningshuis te zijn dat de voorwaarden voor de beursgang zal dicteren, eerder dan de financiële markten dat zullen doen.

‘The Big One’

Twee dagen na deze machtswissel sloeg het noodlot toe: de Saudische olieproductie werd op slag gehalveerd nadat de olievelden van Abqaiq door een reeks drones werden aangevallen. Abqaiq is het grootste olieverwerkingscomplex ter wereld. Het was de derde aanval op vijf maanden tijd tegen de infrastructuur van ‘s werelds grootste exporteur van ruwe olie. Maar nu was wel degelijk sprake van de ‘Big One’. Rookpluimen waren tot op honderden kilometers afstand te zien.

De getroffen site pompt dagelijks op zijn eentje 5,7 miljoen vaten olie op, goed voor 5% van de globale productie. De status van het almachtig gewaande Riyadh kreeg in de regio een flinke klap. Ondanks dat de Saudi’s de voorbije jaren voor miljarden aan wapens kochten in de VS, lijken ze dus niet in staat hun belangrijkste handelsfonds – hun olieverwerkingsinstallaties – te beschermen tegen terreuraanvallen. Waardoor de beursgang opnieuw wordt uitgesteld.

Geen enkel groot financieel centrum zit op beursnotering Aramco te wachten

Investeerders twijfelen ondertussen steeds meer aan de geloofwaardigheid van het ganse project. Geen enkel belangrijk financieel centrum in de wereld wil Aramco een beursnotering geven. Steeds opnieuw blijkt een gebrek aan transparantie het probleem. 80 jaar land was de boekhouding van het bedrijf een staatsgeheim. Er was dus geen andere optie dan het bedrijf op de beurs van Riyadh te laten noteren. Na verloop van tijd zou een introductie op de beurs van Tokio worden overwogen, die zich doorgaans iets flexibeler opstelt dan Londen. Ook New York was een mogelijkheid, maar die hield risico’s in vanwege de vermeende Saoedische betrokkenheid bij de aanslagen van 11 september 2001. In Riyadh bestaat de vrees dat Aramco als pasmunt zou worden gebruikt om de Amerikaanse slachtoffers te vergoeden. 

1.200 of 2.000 miljard?

Dan is er nog de waardering. De kroonprins heeft de waarde van Aramco altijd op 2.000 miljard dollar geschat, meer dan de waarde van Apple en Google gecombineerd. Waarop hij dat cijfer baseert is nooit duidelijk gemaakt. Analisten en institutionele investeerders schatten de reële waarde een pak lager in: 1.200 à 1.500 miljard is de algemene consensus. Vraag is ook welk auditbureau bereid zal worden gevonden af te tekenen op de waarde van de bewezen oliereserves.

Omdat de grote banken niet erg onder de indruk lijken van deze gang van zaken, rekent MbS er in een eerste tijd op dat schatrijke Saudische families op de beursgang zullen intekenen. Maar MbS heeft deze families op stang gejaagd nadat hij twee jaar geleden verschillende steunpilaren van de Saudische economie wekenlang gevangen hield in het Ritz-Carltonhotel in Riyadh. Die families werden honderden miljoenen lichter gemaakt. Hij liet ook hun activa bevriezen. Het zijn diezelfde families die nu worden gevraagd belangrijke sommen te investeren. Veel keuze hebben ze waarschijnlijk niet. Maar net dat doet buiten de Saudische landsgrenzen meer twijfel ontstaan over de geloofwaardigheid van het ganse project.

Dat MbS ‘een visionair’ is hoort men steeds minder 

Op de koop toe verlaagde kredietbeoordelaar Fitch enkele dagen geleden de kredietstatus van Saudi-Arabië van A+ naar A. Volgens Fitch brengt de politiek die het koninkrijk in samenspraak met de VS voert tegenover Iran de lokale olieverwerkingsindustrie verder in gevaar. Nieuwe aanslagen blijven dus mogelijk. Internationale investeerders lijken ook steeds minder onder de indruk van de agressieve buitenlandpolitiek die Mohammed bin Salman voert. Verder vrezen ze dat de inmenging van de politiek in het beleid van Aramco weinig goeds voorspelt. Dat MbS ‘een visionair’ zou zijn hoort men in investeringskringen vandaag de dag steeds minder.