In Turkije is het nieuwe schooljaar met een totaal nieuw onderwijsreglement van start gegaan. De Turkse autoriteiten zeggen dat hun onderwijs meer op menselijke waarden moet zijn gericht, maar tegenstanders maken gewag van een seksistisch systeem dat ook de wetenschap probeert te ontkennen.
Onder meer de evolutietheorie van Charles Darwin wordt in de Turkse scholen niet langer onderwezen. Het Darwinisme genoot al niet veel populariteit in Turkije, waar een meerderheid van de bevolking toegeeft een creationist te zijn. Voortaan is de evolutieleer echter compleet verboden. De Turkse autoriteiten merken op dat dergelijke concepten het bevattingsvermogen van jonge kinderen overstijgen. Daarentegen wordt een grotere aandacht besteed aan islamitische waarden. Daarbij wordt in het onderwijs ook ruimte gemaakt voor het concept jihad, dat volgens de Turkse autoriteiten vaak verkeerd wordt geïnterpreteerd. Jihad betekent volgens hen immers vooral een strijd tegen de zonde. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft al langer duidelijk gemaakt dat hij een vrome generatie van jonge Turken wil vormen. “Er is dan ook een grotere samenwerking gecreëerd met islamitische organisaties en het ministerie van religieuze zaken,” waarschuwen progressieve onderwijskrachten. “Inmiddels hebben de religieuze scholen, die imams opleiden, meer dan 1,1 miljoen leerlingen. Daarmee vertegenwoordigen deze scholen ongeveer één tiende van de totale populatie in het openbaar onderwijs. Vijftien jaar geleden hadden deze scholen slechts 60.000 leerlingen.”
Kwaliteit
Er wordt aan toegevoegd dat leerlingen al op veertienjarige leeftijd in deze religieuze scholen worden toegelaten. “In het onderwijs wordt bovendien meer ruimte gecreëerd voor lessen over het leven van de profeet Mohammed,” benadrukken critici. “Daarin leren scholieren onder meer dat moslims een huwelijk met atheïsten moeten vermijden. Ook wordt benadrukt dat vrouwen hun mannen moeten gehoorzamen. Alle nieuwe scholen moeten zijn uitgerust met gebedsruimtes, waarbij jongens van meisjes worden gescheiden. De ingreep van de religie in het Turkse onderwijs heeft onder Erdogan een absoluut hoogtepunt gekregen.” Turkije heeft de voorbije periode een belangrijke economische vooruitgang geboekt. Daardoor kon de armoede worden teruggedrongen, zodat ook meer jongeren toegang tot het onderwijs kregen. Vooral bij meisjes kon daarbij een grote vooruitgang worden opgetekend. Sinds enkele jaren lijkt die progressie echter te zijn stilgevallen. Internationale tests hebben uitgewezen dat binnen de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling het onderwijs bijna nergens minder goed functioneert dan in Turkije. “In het verleden werd in het Turkse onderwijs meer nadruk gelegd op kritisch denken, maar nu moet vooral uit het hoofd worden geleerd,” zeggen tegenstanders. Tegelijkertijd blijken Turkse ouders te klagen over incompetente leerkrachten en overbevolkte klassen. Het onderwijs werd dan ook zwaar getroffen door de weerslag van de mislukte staatsgreep tegen Erdogan midden vorig jaar. Ongeveer dertigduizend leerkrachten werden ontslagen omdat ze verdacht werden sympathie te koesteren voor dissidenten. Verder wordt ook geklaagd over een gebrekkig talenonderwijs. Vermogende Turken beslissen dan ook vaker om hun kinderen naar privéscholen te sturen. Het aandeel van de privéscholen in het middelbaar onderwijs is dan ook op vijf jaar van 7 procent naar 20 procent opgelopen. (mah)