Sinds het midden van dit decennium zijn al 4,5 miljoen Venezolanen hun land ontvlucht. Aangezien nog elke dag ongeveer vijfduizend inwoners het land verlaten, dreigt de Venezolaanse exodus snel een niveau van 5 miljoen mensen te zullen halen. Dat staat in een rapport van de Verenigde Naties en de Europese Unie. De experts waarschuwen echter voor aanzienlijke problemen. 

Aangezien de meeste vluchtelingen een onderkomen proberen te zoeken in een buurland, dreigt de hele regio moeilijkheden te zullen ervaren om de migranten een langdurige ondersteuning aan te bieden.

Illegale routes

Eduardo Stein, vertegenwoordiger van de vluchtelingenagentschappen van de Verenigde Naties, wijst erop dat de Venezolaanse vluchtelingencrisis wellicht nog veel groter is dan de cijfers aangeven.

‘De ramingen zijn gebaseerd op officiële getallen,’ benadrukt hij. ‘Grote groepen vluchtelingen proberen echter langs illegale routes naar het buitenland te ontsnappen. Velen ontberen immers de noodzakelijke identiteitspapieren.’

De crisis in Venezuela is nog verergerd sinds de Verenigde Staten het land sancties hebben opgelegd. De Amerikaanse regering probeert immers de Venezolaanse president Nicolas Maduro van de macht te verdrijven. Onder meer de Venezolaanse oliesector is zwaar getroffen.

Een groot aantal landen erkent trouwens Juan Guaido, leider van de Venezolaanse oppositie, als interim-president. Zij zijn immers van mening dat Maduro de presidentsverkiezingen van vorig jaar heeft vervalst.

‘Zelfs wanneer het politieke probleem in Venezuela een oplossing krijgt, zou het nog meer dan twee jaar kunnen duren vooraleer de vluchtelingen naar hun land zijn teruggekeerd,’ zegt Stein. ‘Dat leert de ervaring van andere crisissen.’

De Verenigde Naties hebben voor dit jaar een regionaal hulpplan voor een totaal van 739 miljoen dollar voorzien. Dat bedrag zal volgens Stein volgend jaar wellicht nagenoeg worden verdubbeld.

Colombia

De aanvankelijk gastvrije houding ten opzichte van de Venezolaanse vluchtelingen in andere Zuid-Amerikaanse landen is geleidelijk echter verzuurd geraakt. Dat heeft vooral te maken met beschuldigingen over een toenemende criminaliteit, een ontwrichting van de arbeidsmarkt en een ondermijning van de sociale dienstverlening.

‘Dit is de zwaarste en snelst groeiende vluchtelingencrisis uit de recente Latijns-Amerikaanse geschiedenis,’ zegt Walter Stevens, ambassadeur van de Europese Unie bij de Verenigde Naties. ‘Indien die situatie niet snel verbetert, dreigt de groep Venezolaanse vluchtelingen nog verder te groeien.’

Venezolaanse vluchtelingen kiezen in eerste instantie Colombia als toevluchtsoord. Inmiddels zouden in dat land al ongeveer 1,4 miljoen Venezolanen wonen. Die toestroom heeft echter ook tot tekorten aan voeding en geneesmiddelen geleid.