Vooringenomenheid in de media gaat verder dan de politiek

Dat 90% van alles wat u over Donald Trump leest negatief is, had u zelf al gemerkt. Maar de media zijn niet enkel vooringenomen waar het politieke berichtgeving betreft, eenzelfde trend is merkbaar bij onderwerpen als de klimaatwijziging, terrorisme, natuurrampen en de rassenproblematiek, blijkt uit verschillende rapporten en studies.

Hoewel deze vooringenomenheid niet altijd opvalt, heeft ze grote gevolgen. Aan de ene kant wordt de berichtgeving vaak gemaakt op maat van de meerderheid van de bevolking, aan de andere kant worden de feiten naargelang het onderwerp opgeblazen of geminimaliseerd. Voorbeelden zijn er genoeg:

Terrorisme

Zo blijkt uit een studie van de universiteit van Alabama dat terreuraanslagen die door moslims worden gepleegd 357% meer aandacht kregen in de Amerikaanse pers, dan aanslagen die niet door moslims werden gepleegd. Een storend gegeven, schrijft de krant The Guardian, vooral omdat tussen 2008 en 2016 blanke en uiterst-rechtse terroristen in de VS dubbel zo veel aanslagen pleegden als moslimextremisten.

Natuurrampen

In 2017 schreef de Washington Post dat de orkaan Maria die Puerto Rico trof in de periode september – oktober van dat jaar in de pers slechts een derde van de aandacht had gekregen, die voor de orkanen Harvey en Irma was voorbehouden… tot Trump over Puerto Rico begon te spreken. Dit laatste eiland is een unincorporated territory van de Verenigde Staten, gelegen in de Antillen en wordt door de meeste Amerikanen niet als een volwaardig deel van de VS beschouwd. De orkanen Harvey en Irma troffen wel het Amerikaanse vasteland. 

Klimaatwijziging

Hoewel een zeer actueel onderwerp, wordt er op de Amerikaanse televisie amper over bericht. Dat heeft volgens MSNBC-nieuwsanker Chris Hayes vooral te maken met kijkcijfers. De kijkers willen er niets van weten, tweette hij recent daarover. Ook in Europa is er een probleem. Dat de Zwitserse glaciers vorig jaar een kubieke kilometer ijs zagen wegsmelten werd amper gerapporteerd. Fotocarrousels van droogtes, bosbranden en overstromingen doen het in de media en op internet veel beter.

De dictatuur van de klik en de samenstelling van redacties

De meerderheid van journalisten is het slachtoffer van de dictatuur van de klik en richt zich daarom makkelijk op onderwerpen die ‘goed scoren’ op Facebook en andere sociale media. De lat wordt daarbij steeds lager gelegd. Kranten die vroeger tot de mainstream behoorden lijken nu vaak op roddelbladen. Die trend wordt versterkt door hulpmiddelen als Tweetdeck en Google Trends, die een deel van het probleem zijn geworden, eerder dan de oplossing.

Een ander gegeven is in vele gevallen de samenstelling van de redactie. Die vertegenwoordigt vaak een selecte club mensen, waardoor er minder belangstelling is voor de leefwereld en bekommernissen van minderheden. In Nederland heeft 94,6 procent van de journalisten in vaste dienst een westerse achtergrond.

Ook in Vlaanderen is het media-aanbod de voorbije jaren enkel verschraald. Dat is het gevolg van de fusies, die de voorbije jaren alle Vlaamse kranten bij de twee overblijvende grote persgroepen hebben geconcentreerd (Mediahuis en Persgroep). Die mediaconcentratie zorgt voor meer van hetzelfde nieuws, meer dezelfde stemmen en een verarming van het nieuwsaanbod.

Meer