De prijs van koffiekoeken ligt momenteel hoger dan gewoonlijk. Wij betalen zo’n vijf cent meer, maar vooral in Frankrijk is dit een ernstig probleem geworden. Daar staan hele rekken leeg door het nijpende botertekort. De Fransen hebben die crisis wel voor een stuk aan hun eigen systeem te danken.
De croissantcrisis, het klinkt als een Suske & Wiske-album. In Frankrijk is het echter zo’n groot probleem geworden dat rekken hier en daar leeg staan, en de bekende Franse koffiekoeken ook een pak duurder geworden zijn. De oorzaak is het botertekort in Europa. Daardoor is de vraagprijs voor boter fel gestegen. Liefst 6,5 euro per kilo, terwijl de prijs vorig jaar nog op 3 euro per kilo stond. Dat voelen ze in Frankrijk het meest van allemaal. Nergens in de wereld wordt zoveel boter gegeten als bij onze buren.
Boter eten mag weer
Wat is dan de oorzaak van deze schaarste? Als de vraag voordien al groot was, dan zouden zeker de Fransen hier toch op voorbereid moeten zijn? Feit is dat boter weer als zoete broodjes verkoopt. In Europa mag het weer om boter te eten. Letterlijk, want jarenlang werd boter afgeraden omdat dierlijke vetten slecht voor de gezondheid zouden zijn. Intussen is suiker de grote boosdoener geworden, en is onze boter stilaan in ere hersteld. En blijkbaar moest niemand het twee keer zeggen dat je terug boter kunt eten, want de vraag is de voorbije twee jaar wereldwijd met vijf procent toegenomen. Daar komt ook bij dat de Chinezen onze lekkernijen hebben ontdekt. Onze westerse patisserie is in China aan een opmars bezig, en daar is uiteraard veel boter voor nodig. Die plotse vraag kon de markt niet bijhouden, en bovendien is net nu de productie aan het dalen. Nieuw-Zeeland, de grootste producent ter wereld, heeft dit jaar al elf procent minder boter geëxporteerd dan in 2016.
Het melkdilemma
In Europa heerst ook nog eens een crisis in de melksector. Concreet is er te veel melk sinds de quota twee jaar geleden zijn afgeschaft. De prijzen zijn hierdoor ingestort en boeren zagen zich genoodzaakt minder melk te produceren. Per tien liter zou slechts één liter room bevatten die gebruikt kan worden om boter te maken. Dus zitten de melkboeren met een dilemma: willen ze meer boter om aan de vraag tegemoet te komen, dan moeten ze terug meer melk produceren. Maar daardoor zetten ze hun eigen sector en bedrijf dus onder druk. Het weer is Frankrijk dit jaar ook niet goed gezind geweest. Voor de wijnsector een echt rampjaar, en voor de veesector was 2016 dan weer een slecht jaar om voedsel voor dieren te produceren.
Eigen schuld?
Maar waarom voelt Frankrijk de crisis veel harder dan bijvoorbeeld ons land? Dat heeft te maken met het systeem van vaste prijzen. De prijs voor een croissant bij de bakker kan er niet zomaar stijgen zoals in ons land. De Fransen betalen voor een pakje boter nog altijd ongeveer evenveel als voor het begin van de crisis. Die prijzen worden jaarlijks vastgelegd tijdens een ontmoeting tussen supermarkten en producenten. De volgende vergadering is pas voor februari, dus tot dan mogen de prijzen niet stijgen. Producenten kunnen er zo flink hun broek aan scheuren als ze aan Franse winkels blijven verkopen. En dus richten ze hun vizier op andere landen die wel meer geld voor boter mogen vragen. De Franse boter gaat meer en meer naar het buitenland, en de eigen markt moet het met een pak minder stellen. Er is met andere woorden geen extreem tekort aan boter, maar de Fransen zijn zelf een beetje verantwoordelijk voor hun croissantcrisis. Volgens Renaat Debergh van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie is er wel beterschap in zicht. Die is er al in de industrie zelf, maar het duurt altijd even voor we dit in onze portefeuille voelen. De prijs van melk is intussen immers voldoende gestegen zodat boeren weer meer kunnen gaan produceren om de prijs te corrigeren. Denk intussen eens aan die arme Fransen wanneer je in een croissant bijt …
