We leven steeds langer en kunnen steeds meer, maar zijn weook gelukkiger? Volgens een nieuwe ranking, die zowel milieu als geluk meet endus streeft naar een langetermijn-geluksgevoel is één land het gelukkigste éngroenste ter wereld. Zuid-Amerika doet het sowieso behoorlijk goed, in Europaen Noord-Amerika moeten we ons groenbeleid herbekijken.
Is het leven goed en is het houdbaar om deze levenswijze oplange termijn en dus duurzaam vol te houden? Hoe meet je wat het belangrijksteis: geluk of duurzaamheid? Rijkdom, gezondheid, basisvrijheden en rechten, watmoeten we meten om te weten wie het gelukkigst is? Er bestaan tientallenindexen en rankings die het gelukkigste en groenste land ter wereld aanduiden,maar één ervan probeert de twee te combineren.
Happy Planet Index: milieu en geluk combineren
De Happy Planet Index zegt zelf naar enkele elementen te kijkendie bijdragen tot een goed milieu én geluk. Het is te zeggen: zij gaan ervanuit dat geluk in het nu een goede manier is om levenskwaliteit in te schatten.Dat geluk heeft verschillende factoren. Tegelijk is het ook belangrijk voor demensheid als geheel dat we ook kijken naar hoeveel van onze natuurlijke bronnenwe opgebruiken om dat geluk in stand te houden. Met andere woorden: een goedmilieu is inherent aan een duurzaam geluk.
Hoe wordt deze formule opgesteld? Volgens The Happy Planet Indexmoeten we het welzijn en de levensduur van een bevolkingsgroep bekijken envervolgens zien hoe die zich tot elkaar verhouden. Vervolgens neem je die dataen vergelijkt die met de ecologische voetafdruk van een land. Hoe dat precies werkt, kan je bekijken in de TED-talk hiernaast. In de berekeningvan The Happy Planet Index zijn de ‘winnende’ landen diegene waar mensen lange,gelukkige levens leiden, zonder daarom veel druk op het milieu te zetten. Deverrassende winnaar is Costa Rica.
Nochtans is Costa Rica een land dat op verschillende indexenzelden of nooit de top tien haalt. Hoe kan het dan dat The Happy Planet IndexCosta Rica uitroept tot winnaar? De magie zit ‘m in die combinatie van geluk enmilieu. We bekijken even de drie factoren die belangrijk zijn om deduurzaamheid van geluk te meten.
Levensduur in België en Costa Rica
Eerst even een woordje over levensduur. Sowieso leven mannengemiddeld gesproken iets minder lang dan vrouwen (in België is dat ongeveertwee jaar). Een bevolkingsonevenwicht, zoals in China, kan die balans duspositief of negatief doen uitslaan. Daarbij wil een lang leven natuurlijk nietzeggen dat je ook gelukkig bent, vandaar de nuance van de The Happy Planet Index. (Lees hier in welke landen je het langst én het gelukkigst leeft, zonder de milieu-factor mee te rekenen.)
De top tien landen met de langste levensverwachting zijn,volgens gegevens van het CIA World Factbook, in aflopende volgorde: Monaco,Japan, Singapore, Macau, San Marino, Ijsland, Hong Kong, Andorra, Zwitserlanden Guernsey. De hoogste gemiddelde leeftijd is 89,52 jaar in Monaco, dan is ereen scherpe daling. De gemiddelde leeftijd is daar namelijk 84,74 jaar. Eenverschil van vijf jaar, maar in Monaco ligt de levensstandaard natuurlijk eenstuk hoger dan voor de gemiddelde Japanner. De vraag die The Happy Planet Index steltis: zijn inwoners van Monaco ook gelukkiger en is hun levensstandaard houdbaarop lange termijn? Wat is de impact van een Monegaskische levensstijl op hetmilieu?
Dit zijn de plaatsen waar we het langst leven.
Voor wie het zich afvraagt: in België is de gemiddeldelevensverwachting 80,88 jaar, net onder Nieuw Zeeland en onder Finland. Daarmeestaan we op de dertigste plaats, niet slecht dus. Costa Rica daarentegen, staateen stuk lager. Zij halen de 58ste plaats met een levensverwachtingvan 78,40 jaar. Dat is natuurlijk minderdan België, maar hoe lager op de ranking, hoe kleiner de verschillen worden.
Hoe meet je geluk?
Maar hoe meten we dan hoe gelukkig we zijn? Geluk, dat is volgensde World Happiness Index gebaseerd op zes factoren: inkomen, jelevensverwachting uitgedrukt in gezonde jaren, sociale steun, vrijheid,vertrouwen en vrijgevigheid. We kunnen discussiëren over hoe deze factoren jegeluk beïnvloeden, maar de World Happiness Index is één van de grootsteonderzoeken ter wereld die geluk meet in verschillende landen.
Volgens die index zijn de gelukkigste landen ter wereld, in aflopendevolgorde, Finland, Noorwegen, Denemarken, IJsland, Zwitserland, Nederland,Canada, Nieuw-Zeeland, Zweden en Australië.
Geluksranking
België staat op de zestiende plaats, we zijn ondanks de regendus toch best gelukkig in ons kleine landje. We halen het van Luxemburg op dezeventiende plaats en worden verslagen door Duitsland.
Zoals je misschien wel had verwacht, scoort Costa Rica verrassend goedals het op geluk aan komt. Volgens The World Happiness Index staat Costa Ricadaar op de 13de plaats, net onder Oostenrijk en net boven Ierland. Het is trouwens het enige landin Midden-Amerika dat de top twintig haalt. Zuid-Amerikaanse landen vinden weniet terug in de top twintig. Costa Rica is dus met voorsprong het gelukkigsteland in zijn regio.
Ecologische voetafdruk
Vervolgens moeten we het natuurlijk hebben over het milieu-aspect.Om de impact van levensstijl op het milieu te bepalen, gebruikt The Happy Planet Index de ecologische voetafdruk van een land. We leggen je nog even kort uithoe die juist in elkaar zit.
Check hier waarom kleine gezinnen goed zijn voor het milieu!
Wat is de ecologische voetafdruk? Volgens de Belgischeoverheid is de ecologische voetafdruk “de geschatte oppervlakte aarde die eenpersoon of een groep personen nodig heeft om te produceren wat wordt gebruikten te absorberen wat wordt weggeworpen.” De ecologische voetafdruk wordt dus inoppervlakte, hectare, uitgedrukt. Voor wie niet zo goed was inoppervlaktematen: een hectare is gelijk aan een oppervlakte van 10.000vierkante meter. En ja, echt alles wat je verbruikt telt mee, ook dus make-up, wat desastreus blijkt te zijn voor ons milieu.
België scoort slecht op milieu
Als we willen dat ons milieu ook duurzaam is, dan moeten wevolgens het WWF allemaal onder een ecologische voetafdruk van 2,1 per persoonblijven. De Belgen zijn daar, om het zachtjes uit te drukken, verschrikkelijkslecht in. We staan zelfs in de top tien van grootverbruikers. Op kop staan deVerenigde Arabische Emiraten, Qatar, Bahrein en Denemarken. Op de vijfde plaatsstaat België: we behandelen ons milieu dus bijzonder slecht. De Belgenverbruiken zo’n 8 hectare per persoon, vier keer zoveel als we zouden mogen (lees hier hoe je dieet een invloed heeft op je ecologische voetafdruk).Overigens scoren we daarmee even slecht als de Verenigde Staten.
De laagst scorende landen zijn eigenlijk geen verrassing: helemaalonderaan staat Puerto Rico, gevolgd door Oost-Timor, Bangladesh, Afghanistan enHaïti. Dat deze landen ook doodarm zijn, soms door een gebrek aan industrie, iswellicht de oorzaak. Tegelijk zorgt het er wel voor dat zij hun milieu goedbeschermen. Dat de armoede er ook aan bijdraagt dat zij geen grotetechnologische sprongen maken (de digitale technologie zorgt ook voor eengrotere voetafdruk) en dus arm blijven, zorgt voor het contrast. Deze landenhebben een ecologische voetafdruk van ongeveer een halve hectare, gemiddeld. Intotaal compenseert dat niet voor de Westerse grootverbruikers. Eén microgolfoven produceert bijvoorbeeld een evenveel CO2 als een miljoen wagens.
Meer geluk per voetafdruk
Maar hoe scoort Costa Rica dan? Zij verbruiken zo’n 2,8hectare per persoon. Dat is nog steeds te veel, maar zij ‘kopen’ voor die verhoogdemilieubelasting wel degelijk substantieel meer geluk dan de Belgen. Daar komen nogeen aantal elementen bij, die we hieronder zullen bespreken.
Dit zijn de tien rijkste Latijns-Amerikanen.
Het zijn dus niet de rijke, Westerse landen die zowel milieuals geluk kunnen combineren. Het zijn zelfs niet de Scandinavische landen, dievaak als voorbeeld dienen voor Europese landen die het beter willen doen. Midden-Amerikaen de Pacifisce Aziatische landen doen het op dat vlak substantieel beter.
Waarom is Costa Rica zo milieuvriendelijk?
De volledige top tien? Bovenaan staat Costa Rica, daarnavolgen Mexico, Colombia en Vanuatu, Vietnam, Panama en Nicaragua. De laatstedrie landen in de top tien zijn Bangladesh, Thailand en Ecuador. Dat wil zeggendat niet één Westers land de top tien haalt, een beetje hoe Costa Rica zich moetvoelen in de top tien van andere kwaliteiten.
Wat doet Costa Rica nu juist dat andere landen helemaal verkeerd doen. De cijfers spreken natuurlijk voor zich: Costa Rica heeft een erg hoge levensverwachting, is lief voor zijn milieu en natuurlijke grondstoffen en noemt zichzelf ook gelukkig. Daarom staat Costa Rica bovenaan. Vooral het tweede element, milieu, is doorslaggevend. Want Costa Rica doet dat met een kwart van de grondstoffen die even gelukkige landen in het Westen nodig hebben.
Hernieuwbare energie
Hoe zorgt Costa Rica ervoor dat ze hun milieu zo goed kunnenbeschermen? Het belangrijkste element in het actieplan van Costa Rica is datvan hun hernieuwbare energie. Een overweldigende 99% van de energie komt vanhernieuwbare bronnen en de overheid heeft beloofd dat ze het land CO2-neutraalzullen maken tegen 2021. En zo moet Costa Rio er ook voor zorgen dat ze tegen 2021 vrij van wergwerpplastic zullen zijn. In het filmpje hiernaast kan je zien hoe Costa Rica dat voor elkaar denkt te krijgen.
Een andere factor in het geluksgevoel in Costa Rica is de afschaffing van het leger (lees hier over het andere land dat ook z’n leger afschafte). Dat an sich is niet zo bepalend, maar wel de vrijgekomen fondsen. Die werden namelijk bij de afschaffing van het leger aangewend om te investeren in sociale programma’s. Zo heeft Costa Rica universele gezondheidszorg. Ook in de private gezondheidszorg werden grote sprongen gemaakt zodat Costa Rica de beste medische zorg van Midden-Amerika aanbiedt.
Onderwijs
Ook qua onderwijs zit het goed: na de afschaffing van het leger werd er in Costa Rica ook geïnvesteerd in scholen. Met positieve gevolgen: slechts drie procent van de bevolking is analfabeet, dat is slechts twee procent meer dan in België. In buurland Panama is slechts 91% van de inwoners in staat om een eenvoudige tekst te lezen. In Nicaragua, het andere buurland van Costa Rica, staat het nog slechter met de geletterdheid: minder dan 90% kan er lezen of schrijven, bij vrouwen is de situatie nog slechter dan bij mannen. Globaal gaat de geletterdheid er sowieso op vooruit.
Ook die factoren spelen een bepalende rol bij de plaats van Costa Rica op de wereldranglijst. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen verbetering mogelijk is. Bij The Happy Planet index merkten ze wel op dat de kloof tussen de laagste en de hoogste inkomens in Costa Rica ontzettend hoog is. Dat heeft onder andere te maken met het belastingssysteem in het Midden-Amerikaanse land.
Eco-tourisme
Feit blijft dat je in Costa Rica op de plek bent waar geluken duurzaamheid het beste samenvallen. Wat België betreft, nemen we best eenvoorbeeld aan de Costa Ricanen zodat ook ons geluk duurzaam wordt. Overigenskan je, om eens te testen, perfect op vakantie in Costa Rica: het eco-toerismeis daar aan het boomen. Probeer een reservatie echter niet per post te maken, want in Costa Rica waren heel lang géén huisnummers. Ecologisch dus wel verantwoord, maar soms administratief nog een ramp.
