Effectenbeurzen zijn plaatsen waar onder andere aandelen en obligaties kunnen worden verhandeld. Tegenwoordig hoeft dit natuurlijk geen fysieke locatie meer te zijn, en worden de meeste effecten via elektronische netwerken verhandeld. Toch is de handel alleen mogelijk als effecten genoteerd staan aan bepaalde beurs. Dit zijn volgens Statista in 2018 de grootste operatoren van beurzen ter wereld op basis van marktkapitalisatie.Marktkapitalisatie betekent dat werd gekeken naar de totale waarde van de aandelen van bedrijven die op de beurs genoteerd staan. De cijfers zijn afkomstig uit april 2018.
1. NYSE (Verenigde Staten): 23,14 biljoen dollar
© Getty
Voluit de New York Stock Exchange, de grootste beurs ter wereld op basis van marktkapitalisatie. Dit is een typische beurs zoals we deze kennen uit films, waarbij op de beursvloer met podia verhandeld wordt. Al gebeurt alles tegenwoordig wel met schermen.
Deze beurs is in 1792 ontstaan met de ondertekening van het Buttonwood Agreement door 24 handelaars in aandelen. Toen heette de beurs nog New York Stock & Exchange Board. De huidige benaming werd in 1863 aangenomen. In 1934 werd de NYSE erkend als nationale beurs. In september 2001 was de beurs vier werkdagen op rij gesloten door de terroristische aanslagen in New York. In meer dan 200 jaar was de beurs nooit zo lang gesloten.
In 2006 deed de NYSE een bod op Euronext, en na de fusie ontstond met NYSE Euronext de grootste beurs ter wereld. Tot Intercontinental Exchange in 2012 een bod deed om de beurs over te nemen. De beurzen op het Europese vasteland gingen daarna opnieuw verder onder de naam Euronext.
Sinds 1 juni 2018 is Stacey Cunningham voorzitter van de NYSE. Zij is de eerste vrouw die deze functie in meer dan twee eeuwen geschiedenis mag bekleden.
2. Nasdaq (Verenigde Staten): 10,38 biljoen dollar
© Getty
De beurswaarde van de aandelen van Nasdaq ligt een pak lager dan die van de NYSE, maar toch worden er meer aandelen verhandeld, hoofdzakelijk aandelen van technologiebedrijven. De Nasdaq is ook minder chaotisch, aangezien de handel volledig via computers gebeurt, en dus niet via menselijk contact. De Nasdaq heeft daarom ook de bijnaam van ‘schermenbeurs’ gekregen.
De Nasdaq was bij de start in 1971 overigens de eerste elektronische beurs ter wereld. Meer handelaars konden tegelijk gebruik maken van de infrastructuur en zo werd de concurrentie bevorderd. Sinds 1999 is de Nasdaq de grootste aandelenbeurs van de Verenigde Staten, waar meer dan de helft van de aandelen in het land genoteerd staan.
Behalve de hoofdvestiging in New York is de Nasdaq ook actief in Canada en Japan. De beurs heeft ook banden met andere beurzen in Europa en Hongkong.
De index van alle aandelen die op deze beurs genoteerd staan, bereikte op 10 maart 2000 de hoogste waarde ooit: 5.048,62. Daarna verloor de index bijna 80% van zijn waarde door het uiteenspatten van de internetzeepbel en de terroristische aanslagen van 9/11.
3. Japan Exchange Group (Japan): 6,29 biljoen dollar
© Getty
Niet de grootste ter wereld, maar wel de grootste aandelenbeurs van Azië. De allereerste transactie werd in 1878 gedaan, het jaar van de oprichting. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de beurs uiteraard gesloten, maar de activiteiten werden in 1949 hervat. De beurs was toen bekend onder de naam Tokyo Stock Exchange.
Net zoals de NYSE werkte de Tokyo Stock Exchange met een handelsvloer waar aandelen via menselijk contact werden verhandeld. In 1999 is die volledig gesloten, waardoor de handel met computers werd voortgezet. Dat jaar ontstond ook de ‘MOTHERS’-markt, een beurs voor jonge en snelgroeiende ondernemingen.
In 2013 is de Tokyo Stock Exchange gefuseerd met de Osaka Securities Exchange. Daardoor kreeg de beurs ook een nieuwe naam en gaat ze tegenwoordig verder als Japan Exchange Group.
4. Shanghai Stock Exchange (China): 5,02 biljoen dollar
© Getty
Hoewel het qua bevolking het grootste land ter wereld is, telt China maar twee aandelenbeurzen. De andere is gevestigd in Shenzhen en komt verderop in deze rangschikking nog terug. De Shanghai Stock Exchange is de grootste van het land.
De beurs ontstond in 1990. Aandelen kunnen er alleen verhandeld worden na goedkeuring door de ‘China Securities Regulatory Commission’ (CSRC). De beurs maakt onderscheid tussen A-aandelen en B-aandelen. In A-aandelen kunnen alleen Chinezen beleggen. Buitenlanders kunnen in B-aandelen handelen.
China kende in 2007 een aandelenzeepbel. In tien maanden tijd belegden zo veel Chinezen in aandelen dat de koersen met 800% stegen. Het gevolg was dat het oliebedrijf PetroChina plots een beurswaarde had die twee keer hoger lag dan die van ExxonMobil. Tot de zeepbel uiteen spatte en de index razendsnel gehalveerd werd.
5. Euronext (Europa): 4,65 biljoen dollar
© Getty
In Europa is Euronext de belangrijkste aandelenbeurs. Die ontstond pas in 2000 door de fusie van de beurzen van Parijs, Brussel en Amsterdam. Daarmee was het ook de eerste pan-Europese beursmaatschappij. Het was een antwoord op de groeiende globalisering van de financiële markten.
De beurs heeft een hoofdkwartier in Amsterdam, maar is ook actief in Brussel, Londen, Dublin, Lissabon en Parijs. In 2006 werd Euronext onderdeel van de grootste aandelenbeurs ter wereld door een fusie met de NYSE. Zo ontstond dus NYSE Euronext.
In 2013 kwam het bedrijf in handen van de Amerikaanse grondstoffenbeurs Intercontinental Exchange. Zij hadden echter geen interesse in effectenbeurzen in Europa, en zo gingen de activiteiten op het Europese vasteland opnieuw verder als Euronext.
6. London Stock Exchange Group (Verenigd Koninkrijk en Italië): 4,6 biljoen dollar
© Getty
In Londen ontstond in 1801 een Britse aandelenbeurs. NASDAQ bouwde in 2006 een aandeel van 23% op in de Londense beurs, maar heeft die investering sindsdien weer verkocht.
In 2007 kocht de beurs de in Milaan gevestigde Borso Italiana, waarna de London Stock Exchange Group ontstond. Andere eigendommen van de groep zijn MillenniumIT, Russell Indexes, FTSE International en Exactpro. Ze hebben ook een meerderheid in LCH en MTS.
7. Hong Kong Exchanges (Hongkong): 44,44 biljoen dollar
© Getty
De Hong Kong Stock Exchange is de effectenbeurs van Hongkong en wordt beheerd door het bedrijf Hong Kong Exchanges & Clearing. Tot 1891 was de handel eerder informeel, maar toen werd de ‘Association of Stockbroker in Hong Kong’ opgericht. De Chinezen konden destijds geen lid zijn en richtten hun eigen organisatie op, de ‘Hong Kong Stockbrokers’ Association’.
In de jaren 70 kwam de overheid in Hongkong met nieuwe regels voor de beurshandel, nadat de Hang Seng index kort na de introductie op een zeepbel uitdraaide. In 1982 begonnen gesprekken tussen het Verenigd Koninkrijk en China over de overdracht van Hongkong. Vier jaar later werden alle effectenbeurzen van Hongkong ondergebracht in de ‘Stock Exchange of Hong Kong’.
Sindsdien profiteerde beurs van de komst van heel wat Chinese zwaargewichten. Intussen zijn ook overeenkomsten gesloten met de twee Chinese beurzen, de Shanghai Stock Exchange en de Shenzhen Stock Exchange.
8. Shenzhen Stock Exchange (China): 3,55 biljoen dollar
© Getty
De enige echt Chinese tegenhanger van de Shanghai Stock Exchange is dus de Shenzhen Stock Exchange. De beurs ging in 1990 van start en is uiteraard in de stad Shenzhen gelegen.
In een poging om de beurs te laten fuseren met de Shanghai Stock Exchange heeft de overheid in China de Shenzhen Stock Exchange in 2000 tijdelijk gesloten. Dat duurde niet lang, en in 2009 opende de beurs een elektronische schermenbeurs voor jonge technologiebedrijven.
9. Deutsche Börse AC (Duitsland): 2,34 biljoen dollar
© Getty
De Deutsche Börse is een bedrijf dat de belangrijkste Duitse aandelenbeurs, de Frankfurter Wertpapierbörse, beheert. Er zijn al enkele pogingen ondernomen om een fusie met andere Europese beurzen door te voeren.
Met NYSE Euronext werden zowel in 2006 als in 2011 gesprekken gevoerd. Dat zou dan de grootste beurs ter wereld worden voor bedrijven om kapitaal op te halen. De hoofdkantoren zouden in New York en Frankfurt gevestigd zijn. De Europese Commissie oordeelde dat er te weinig concurrentie na de fusie zou overblijven en blokkeerde het akkoord.
Ook voor een fusie met de London Stock Exchange stak de Europese Commissie in 2017 een stokje. De deal mocht doorgaan op voorwaarde dat de groep het Italiaanse online handelsplatform MTS zou verkopen. Dat zag de London Stock Exchange niet zitten en zo ging ook deze fusie niet door. De stemming over de Brexit vormde overigens een extra hindernis.
10. Bombay Stock Exchange (India): 2,3 biljoen dollar
© Getty
De Bombay Stock Exchange is de effectenbeurs van de Indiase stad Mumbai. Het is de oudste beurs van Azië, opgericht in 1875 als de ‘The Native Share & Stock Brokers’ Association’. In 2018 stonden 5.800 bedrijven genoteerd op de belangrijkste aandelenindex van India, de BSE Sensex.
In 2007 kreeg Deutsche Börse een belang van 5% in de Bombay Stock Exchange. De twee gingen samenwerken om nieuwe producten te promoten en elkaars activiteiten te ondersteunen.
